Šarkamen, rimski ostaci kod Negotina

Ogrlice, prstenje, zlatnici, pločice nađeni u Šarkamenu, procenjeni su te 1996. godine na 1,3 miliona nemačkih maraka, a kako bi se zaštitilo antičko zlato prebačeno je iz Muzeja Krajine u Negotinu u beogradski Narodni muzej. Sve to navodilo je da Šarkamen nije puka utvrda istočnih granica rimskog carstva na putu od Aljue, današnje Prahovo, i Taliate, Donjeg Milanovca do Dunava, pravcem kojim se iz majdanepčkog i borskog rudnika transportovalo zlato i srebro, već carski mauzolej.

Sistematski naučno istraživački i konzervatorski radovi na lokalitetu Vrelo Šarkamen započeti su 1994. godine, a njima je rukovodio akademik Dragoslav Srejović. Kasnoantički rezidencijalni memorijalni kompleks Šarkamen nastao je u vreme vladavine četvorice odnosno u periodu rimske vlasti koji je poznat kao tetrarhija. Sam kompleks carske palate, u Šarkamenu je inače jedna od samo četiri carske palate koje se nalaze van Rima, prostire se na 25 hektara i čitav kompleks datira iz vremena vladavine Galerija i Maksimina Daje.

Ovaj potonji rođen je u bespućima priobalne Dakije, u okolini današnjeg Šarkamena, pa je poželeo da kao jedan od rimskih tetrarha u svom rodnom mestu ostavi trag i sećanje na sebe. Tako je Gaj Valerije Maksimin Daja, poput Galerija koji je izgradio Feliks Romulijanu, u svom zavičaju počeo da gradi palatu koja je trebalo da predstavlja njegovu veličinu.

Istoričari su mislili da Maksimin Daja carsku palatu zbog rane smrti nikada nije završio, međutim, arheolozi su pod rukovodstvom akademika Srejovića na lokalitetu Vrelo Šarkamen otkrili carsku palatu i grobnicu žene visokog ranga, koja je pripadala carskoj porodici, što ukazuje da je to bila sestra imperatora Galerija, majka Miasimina Daje. Na svetlo dana, posle silnih vekova, izašlo je 38 zlatnih nalaza, podni mozaici i freske, votivne pločice, a pronađeni nakit kao da je potkrepio priču prisutnu među stanovništvom ovoga kraja da je tu nekada bila palata rimskog cara, rudnici zlata i srebra, kovnica novca...

Srpski su arheolozi u potrazi za izgubljenim vremenom među mnogobrojnim lokalitetima bitnim za evropsku i svetsku civilizaciju otkrili i Šarkamen, kao poslednje veliko otkriće vezano za rimske careve na ovom tlu.