Nije zlato sve što sija – gorski kristal ukras praistorijskih spomenika

U naučnom istraživanju objavljenom u Cambridge Arheological Journal, opisano je oko 300 fragmenata gorskog kristala koji su pronađeni na lokalitetu koji je star oko šest hiljada godina, u Dorston Hilu u Engleskoj, na oko kilometar i po od čuvenog Arturovog kamena.

Pronađeni fragmenti ovog kristala ukazuju da su ljudi iz neolita koristili ovaj mineral za ukrašavanje grobova na ceremonijalnom mestu u zapadnoj Engleskoj, kažu arheolozi.

Kameni kristali su verovatno doneti na lokaciju sa izvora udaljenog više od 130 kilometara, preko planina. Interesantno je da su kristali pažljivo usitnjavani na manje delove, verovatno tokom okupljanja zajednice.

"Osim što su providni, kao voda, imaju prizmatičnu strukturu koja prelama belu svetlost u vidljiv spektar duginih boja. Kristal kvarca je i triboluminiscentan, kada se izloži fizičkom udaru, daje bljesak plave svetlosti", istakao je autor studije Nik Overton.

Arheolozi smatraju da su drevne strukture na Dorston Hilu i Arturovom kamenu bile deo ceremonijalnog dela ranog neolita ili novog kamenog doba koje su nastale 1.000 godina pre Stounhendža, koji je izgrađen pre otprilike 5.000 godina u ravnici Solsberi, oko 130 kilometara jugoistočno od ovog lokaliteta.

Lokalne narodne legende povezuju Arturov kamen sa mitskim kraljem Arturom, iako bi u njegovo vreme već bio star hiljadama godina, da je ikada postojao.

Brdo Dorstone je mesto "Dvorana mrtvih", tri drvene zgrade koje su namerno spaljene i zamenjene sa tri zemljane humke u doba neolita, verovatno nakon što je lokalni vođa umro.

Arheolozi smatraju da je zemljana humka na lokalitetu Arturov kamen nekada upućivala na "Dvorane mrtvih", čiji su ostaci otkriveni 2013. godine.

"Prvi komad kristala koji su savremeni bageri iskopali izgledali su kao staklo, dok geolozi nisu pregledali pronađeni materijal.Osećao sam da je zaista važno istaći koliko je ovaj materijal divan i zanimljiv", istako je Overton.

Providni mineral, gorski kristal nastao je na jednom od dva lokaliteta poznatim još iz vremena neolita:prvi u pećini u planinama na severu Velsa i jedan na jugozapadnoj obali Velsa, na oko 160 kilometara.

Komadi gorskog kristala pronađeni su i na drugim neolitskim grobnicama u Britaniji i Irskoj, ali su do sada uglavnom bili zanemareni.