Na današnji dan, 30. januar

1648 - Potpisivanjem ugovora u Minsteru okočan je osmogodi&scaron;nji rat &Scaron;panije i Ujedinjenih Provincija Nizozemske (Holandija). &Scaron;panija je u oktobru iste godine prinuđena da prizna nezavisnost Holandije, &scaron;to je omogućilo ubrzani ekonomski i kulturni procvat nove države.1649 - U Londonu je zbog izdaje pogubljen engleski kralj Čarls I (Charles), nakon &scaron;to su poražene njegove snage u građanskom ratu s republikanskim snagama Olivera Kromvela (Cromwell). Njegovo pogubljenje izazvalo je ogorčenje i bes na evropskim dvorovima, a u Holandiji i &Scaron;paniji su pobijeni diplomatski predstavnici Kromvelove države. Monarhija je u Engleskoj obnovljena 1660.1835 - Predsednik SAD Endrju Džekson (Andrew Jackson) preživeo je atentat. To je bio prvi atentat izvr&scaron;en na &scaron;efa države u američkoj istoriji.1882 - Rođen je Frenklin Delano Ruzvelt (Franklin, Roosevelt), koji je od 1932. do smrti 1945. četiri puta biran za predsednika SAD &scaron;to je jedinstven slučaj u američkoj istoriji. Politikom &quot;Nju dila&quot; uspeo je da izvuče SAD iz velike ekonomske krize, uspostavio je diplomatske odnose sa SSSR (1935), a u Drugom svetskom ratu bio je jedna od najznačajnijih ličnosti u antihitlerovskoj koaliciji.1937 - Na smrt je osuđeno 13 visokih funkcionera Komunističke partije SSSR-a zbog navodnog uce&scaron;ća u zaveri Lava Trockog protiv vrha države.1937 - Rođen je ruski velemajstor Boris Vasiljevič Spaski, svetski &scaron;ahovski prvak od 1969. Titulu je izgubio u meču s američkim velemajstorom Bobijem Fi&scaron;erom (Fischer), koji ga je 1972. u Rejkjaviku pobedio rezultatom 12,5:8,5.1943 - Britansko ratno vazduhoplovstvo je u Drugom svetskom ratu otpočelo prvo danonoćno bombardovanje Berlina.1948 - U Nju Delhiju je ubijen Mahatma Gandi (Gandhi), vođa pokreta za nezavisnost Indije, pola godine posle sticanja nezavisnosti Indije. Ubio ga je Naturam Godse (Nathuram), fanatik iz sekte &quot;Hindu Mahasabha&quot; koja se protivila njegovoj politici pomirenja Hindusa i muslimana.1948 - Umro je američki pilot i konstruktor aviona Orvil Rajt (Orville Wright), pionir avijacije, koji je 1903. s bratom Vilburom (Wilbur) u avionu koji su sami konstruisali, izveo prvi let u istoriji vazduhoplovstva.1964 - U SSSR-u su prvi put u istoriji kosmonautike uz pomoć jedne rakete lansirani sateliti u različite orbite - &quot;Elektron 1&quot; i &quot;Elektron 2&quot;.1967 - Papa Pavle VI se susreo s predsednikom Prezidijuma Vrhovnog sovjeta SSSR Nikolajem Podgornim, prvim &scaron;efom sovjetske države koji je posetio Vatikan.1968 - U Vijetnamskom ratu je počela jednomesečna ofanziva nazvana &quot;Tet&quot; (Nova godina) pod komandom severnovijetnamskog generala Vo Ngujen Djapa (Nguyen Giap), tokom koje su severnovijetnamske trupe i južnovijetnamski gerilci napali Sajgon i vi&scaron;e od sto drugih mesta u Južnom Vijetnamu.1972 - Britanski vojnici su u Londonderiju, u Severnoj Irskoj ubili 13 ljudi, učesnika zabranjenog mar&scaron;a za ljudska prava katolika. Taj sukob nazvan je &quot;Bloody Sunday&quot; (Krvava nedelja).1972 - Pakistan je napustio Komonvelt u znak protesta zbog odluke Velike Britanije, Australije i Novog Zelanda da priznaju Banglade&scaron; (biv&scaron;i Istočni Pakistan).1992 - Argentina je otvorila dosijea nacista koji su posle Drugog svetskog rata pobegli u Južnu Ameriku.1995 - U jednom od najtežih napada tokom trogodi&scaron;nje pobune islamskih ekstremista u Alžiru, u eksploziji automobila-bombe poginulo je najmanje 20, a ranjeno oko 60 ljudi.2000 - Cijanid koji se izlio iz rumunskog rudnika Baja Mare u pritoke reke Tise, Lapo&scaron; i Samo&scaron;, a potom u Dunav, izazvao je ekolo&scaron;ku katastrofu ogromnih razmera. U rečni sliv ispu&scaron;teno je 120 tona cijanida i 20.000 tona taloga koji sadrži te&scaron;ke metale.2000 - Povodom Dana holokausta vi&scaron;e stotina neonacista demonstriralo je u Berlinu i pro&scaron;lo kroz Brandenbur&scaron;ku kapiju podsećajući na vreme kada su nacisti u Nemačkoj bili na vlasti.2003 - U Skup&scaron;tini SR Jugoslavije (SRJ) ratifikovan je Sporazum o dvojnom državljanstvu SRJ i Bosne i Hercegovine (BiH).2005 - U Iraku su održani prvi vi&scaron;epartijski izbori u poslednjih 50 godina i prvi posle svrgavanja Sadama Huseina.2011 - Umro je britanski kompozitor Džon Bari (John Barry) dobitnik pet Oskara za filmsku muziku, pored ostalog u filmovima &quot;Ples sa vukovima&quot; i &quot;Moja Afrika&quot;, a komponovao je muziku i za 11 filmova o Džejmsu (James) Bondu. Tokom karijere dobio je četiri Gremija i jedan Zlatni globus.2013 - Na otvaranju izložbe &quot;Berlin 1933, na putu ka diktaturi&quot; povodom 80-godi&scaron;njice uspona Hitlera na vlast, nemačka kancelarka Angela Merkel zatražila je od Nemaca da se uvek bore za svoje principe i ne zapadaju u samozadovoljstvo i istakla da je vladavinu nacista omogućilo to &scaron;to je &quot;elita nemačkog dru&scaron;tva sarađivala s njima, a pre svega &scaron;to je većina u Nemačkoj u najmanju ruku tolerisala njihov uspon&quot;.2020 - Svetska zdravstvena organizacija (SZO) proglasila je globalnu opasnost zbog novog oblika korona virusa koji se &scaron;iri van Kine. Kina je prijavila 170 smrtnih slučajeva od novog virusa, a vi&scaron;e zemalja je prijavilo infekcije kod putnika i učenika koji su bili u Vuhanu, centralnom kineskom gradu u kome se nova vrsta korona virusa prvi put pojavila u decembru.2023 - U napadu bomba&scaron;a samoubice na džamiju u Pakistanu poginulo je 59 osoba.

Na današnji dan, 30. januar

0 Komentari