Na današnji dan, 30. mart

1135 - U Kordobi u &Scaron;paniji rodjen je Mojsije Majmond (Moses Maimonides), najznačajniji jevrejski filozof srednjeg veka i jedan od najpoznatijih lekara svoga doba. Njegova dela prevedena su na mnoge jezike i uticala su na jevrejsku filozofiju i srednjovekovnu skolastiku.1746 - Rodjen je &scaron;panski slikar Fransisko de Goja (Francisco Goya). Kao dvorski slikar od 1786. naslikao je čuvene portrete članova kraljevske porodice, dvorjana i uglednih ličnosti.1814 - Britanci i njihovi saveznici u ratu protiv Napoleona Bonaparte trijumfalno su u&scaron;li u Pariz.1842 - Američki lekar Kraford Long (Crawford Long) prvi put je upotrebio etar kao anestetik prilikom hirur&scaron;ke intervencije u bolnici u gradu Džeferson u Virdžiniji.1853 - Rodjen je holandski slikar Vinsent van Gog (Vincent van Gogh). Jedan od najvećih umetnika 20. veka čije je delo presudno uticalo na stvaranje novog likovnog izraza u evropskom slikarstvu, slavu je stekao posthumno. Neshvaćen i nepriznat za života, u dubokoj depresiji tragično je preminuo 29. jula 1890. Van Gogov neobuzdani, haotični i poetični unutra&scaron;nji svet prikazan je na njegovim remek delima kroz snažne i izražajne poteze četkice i stalno nagla&scaron;en dijalog senke i svetla.1856 - U Parizu je mirovnim ugovorom okončan Krimski rat vodjen od 1853. izmedju Rusije i Otomanskog carstva.1863 - Princ Vilijam (William), mladji sin danskog kralja Kristijana IX (Cristian), postao je kralj Grčke pod imenom Džordž I.1867 - Senatu SAD podnesen je ugovor o kupovini Aljaske od Rusije. Teritorija od milion i po kvadratnih kilometara kupljena je potom za 7,2 miliona dolara, oko dva centa po jutru zemlje. Aljaska je 1912. godine zvanično progla&scaron;ena za teritoriju SAD, a 1959. godine postala je 49. američka država.1894 - Rodjen je ruski konstruktor aviona Sergej Ilju&scaron;in, koji je tokom tri decenije konstruisao vi&scaron;e od 50 tipova aviona. Posebno je poznat po oklopnom juri&scaron;nom avionu &quot;Il-2&quot; za potrebe sovjetskog ratnog vazduhoplovstva u Drugom svetskom ratu.1912 - Ugovorom koji su u Fesu zaključili Francuska i marokanski sultan, Maroko je kao protektorat priključen francuskim kolonijalnim posedima.1945 - Sovjetska armija je u Drugom svetskom ratu zauzela poljsku baltičku luku Dancig (Gdanjsk).1950 - Umro je francuski političar i državnik Leon Blum, vodja Socijalističke stranke od osnivanja 1920, prvi socijalista premijer Francuske. Predvodio je vladu Narodnog fronta 1936-37. Posle nemačke okupacije Francuske u Drugom svetskom ratu odveden je u Nemačku, gde je bio zatvoren u logorima Buhenvald i Dahau. Po zavr&scaron;etku rata ponovo je premijer 1946-47.1967 - NATO je zatvorio vojne &scaron;tabove u Francuskoj, nakon &scaron;to je predsednik &Scaron;arl de Gol (Charles, Gaulle) odlučio da povuče zemlju iz tog zapadnog vojnog saveza.1972 - Velika Britanija je stavila Severnu Irsku pod direktnu britansku upravu. Suspendovan je severnoirski parlament i vlada Unionističke stranke Brajana Foknera (Brian Faulkner).1973 - Povlačenjem poslednjih američkih trupa i oslobadjanjem zarobljenika formalno je zavr&scaron;eno vojno angažovanje SAD u Vijetnamu.1979 - Iranci su na dvodnevnom referendumu ubedljivom većinom izglasali uspostavljanje Islamske republike.1981 - U Va&scaron;ingtonu je izvr&scaron;en neuspeo atentat na predsednika SAD Ronalda Regana (Reagan).1983 - Umro Rodoljub Čolaković, revolucionar, političar i književnik, učesnik &Scaron;panskog gradjanskog rata i Narodnooslobodilačke borbe, nosilac Partizanske spomenice 1941. i drugih odlikovanja među kojima Ordena narodnog heroja (&Scaron;panija u plamenu, Kazivanja o jednom pokoljenju, Utisci iz Indije).1986 - Umro je američki filmski glumac Džejms Kegni (James Cagney), koji se proslavio ulogama u kriminalističkim filmovima, među kojima su najpoznatiji &quot;Državni neprijatelj&quot; i &quot;Anđeli garava lica&quot;. Dobitnik je Oskara za film &quot;Jenki Dudl Dandi&quot;.1987 - Slika Van Goga (Gogh) &quot;Suncokreti&quot; prodata je na aukciji u Londonu za 24,75 miliona funti (39,7 miliona dolara).2000 - Novinari, izdavači i organizacije za očuvanje slobode medija iz celog sveta pokrenuli su u Briselu kampanju za odbranu nezavisnih medija i novinara u Srbiji koji su se na&scaron;li na udaru režima predsednika SR Jugoslavije Slobodana Milo&scaron;evića.2000 - Umro je biv&scaron;i austrijski predsednik Rudolf Kirh&scaron;leger (Kirchschlager). Za predsednika Austrije biran je dva puta izmedju 1974. i 1986. i bio je prvi austrijski predsednik koji nije bio član nijedne političke partije.2002 - Umrla je britanska kraljica majka Elizabeta.2003 - U američkoj državi Njujork zabranjeno je pu&scaron;enje u restoranima i barovima.2004 - Umro je legendarni saradnik britanske radio televizije BBC Alister Kuk (Alistair Cooke) koji je u svojoj čuvenoj emisiji &quot;Pisma iz Amerike&quot;, skoro &scaron;est decenija izve&scaron;tavao o kulturnim i političkim zbivanjima u SAD.2009 - Umro je francuski kompozitor Moris Žar (Maurice Jarre) slavan po muzici u filmovima &quot;Lorens od Arabije&quot;, &quot;Doktor Živago&quot;, &quot;Put u Indiju&quot; &scaron;to mu je donelo i Oskara za filmsku muziku. Komponovao je muziku za vi&scaron;e od 150 filmova i sarađivao sa čuvenim režiserima (Alfred Hičkok, Džon Hjuston, Lukino Viskonti, Dejvid Lin i Piter Vir).2010 - Internet domen .yu prestao je da postoji brisanjem sa servera Elektrotehničkog fakulteta u Beogradu. Domen .yu uveden je 1989. godine za SFR Jugoslaviju, a posle njenog raspada za SR Jugoslaviju i na kraju za Srbiju i Crnu Goru. Na srpskim stranicama .yu domen je zamenio domen .rs, a na crnogorskim domen .me.2017 - Ministri kulture zemalja Grupe sedam industrijski najrazvijenijih zemalja (G7) u Firenci su održali prvi sastanak posvećen pljačkama i &scaron;vercu kulturnih dobara ekstremističkih organizacija.2018 - Ubijeno je 16 ljudi u demonstracijama duž granice pojasa Gaze s Izraelom u kojima je učestvovalo 30.000 Palestinaca. Bio je to dan s najvi&scaron;e žrtava u Gazi od rata izraelske vojske i Hamasa 2014.2022 - Dva miliona ukrajinske dece izbeglo je od rata u druge zemlje, a jo&scaron; 2,5 miliona je interno raseljeno unutar Ukrajine, prema podacima agencije Ujedinjenih nacija za decu.

Na današnji dan, 30. mart

1 Komentari