Na današnji dan, 9. januar

1792 - Mirom u Ja&scaron;iju okončan je Rusko-turski rat, započet avgusta 1787, a Rusija se pro&scaron;irila do Dnjestra.1793 - Francuz Žan Pjer Blan&scaron;ar (Jean Pierre Blanchard) izveo je prvi let balonom iznad Severne Amerike.1804 - Ispred manastira Moravica Turci su ubili srpskog arhimandrita Georgija Đorđevića Hadži-Đeru, narodnog prvaka u Rudničkom kraju. &Scaron;est dana potom počela je &quot;seča knezova&quot;, &scaron;to je ubrzalo izbijanje Prvog srpskog ustanka.1856 - Rođen je Stevan Stojanović Mokranjac, kompozitor i muzički pedagog, horovodja Beogradskog pevačkog dru&scaron;tva, jedan je od osnivača prve &quot;Srpske muzičke &scaron;kole&quot; (1899) (Muzička &scaron;kola &quot;Mokranjac&quot;) i član Srpske kraljevske akademije. Njegovo delo smatra se najznačajnijim u razvoju nacionalne muzike u 19. veku (&quot;Rukoveti&quot;, &quot;Primorski napjevi&quot;, &quot;Liturgija&quot;).1873 - Umro je &Scaron;arl Luj Napoleon III, nećak Napoleona Bonaparte (Charles Louis), predsednik Francuske od 1848. do 1852, a car do 1870. Tokom njegove vladavine Francuska je zaposela Nicu i Savoju i započela kolonijalno osvajanje Indokine. Započeo je i rat protiv Pruske, ali je zarobljen 1. oktobra 1870. u bici kod Sedana i zbačen s prestola. Posle zaključenja mira s Pruskom 1871, emigrirao je u Englesku i umro.1878 - U Srpsko-turskom ratu srpska vojska je u&scaron;la u Ni&scaron;, a Turci su se narednog dana predali, čime je okončana turska uprava u tom gradu. Borbe su trajale 25 dana, a odlučujuća je bila pobeda Braničevske brigade na Čegru.1878 - Umro je Vitorio Emanuele II (Vittorio), prvi vladar ujedinjene Italije, popularni &quot;Padre della patria&quot;, koji je po dolasku na presto 1861. proglasio parlamentarnu monarhiju.1908 - Rođena je francuska književnica Simon de Bovoar (Simone, Beauvoir), autorka romana, pozori&scaron;nih komada i filozofskih eseja (&quot;Mandarini&quot;, &quot;Svi su ljudi smrtni&quot;, &quot;Drugi pol&quot;, memoari &quot;Uspomene dobro vaspitane devojke&quot;. Bila je životna saputnica filozofa Žan-Pol Sartra (Jean Paul Sartre).1913 - Rođen je Ričard Nikson (Richard Nixon), jedini predsednik SAD koji je podneo ostavku pod pretnjom smenjivanja. Predsednik SAD postao je 1969, ponovo je izabran 1972, a 1974. se povukao zbog afere prislu&scaron;kivanja opozicije, &quot;Votergejt&quot;. Normalizovao je 1972. odnose s Kinom.1922 - Rođen je državnik i pisac Ahmed Seku Ture (Sekou Toure), prvi predsednik Gvineje posle sticanja nezavisnosti 1958. Jedan je od osnivača Afričkog demokratskog zbora (1946), Demokratske stranke Gvineje (1947), a od 1956. na čelu je afričkog sindikata Generalne konfederacije radnika crne Afrike. Bio je poslanik teritorijalne skup&scaron;tine Gvineje 1953, a 1956-58. Narodne skup&scaron;tine Francuske.1942 - U Petrovgradu (Zrenjanin), Kikindi i drugim mestima u Banatu, Nemci su u Drugom svetskom ratu streljali 150 komunista i simpatizera partizana. Istog dana madjarske okupacione vlasti su počele masovno hap&scaron;enje i ubijanje Srba s druge strane reke Tise. U Djurdjevu kod Žablja, &Scaron;ajka&scaron;u i Gospodjincima streljano je 60 Srba.1945 - U Drugom svetskom ratu počelo je iskrcavanje američkih trupa na Luzon, najveće ostrvo Filipina. Borbe su okončane 15. avgusta kapitulacijom japanskih snaga.1953 - Potonuo je južnokorejski brod, a udavilo se 349 ljudi.1962 - SSSR i Kuba su potpisali trgovinski sporazum na osnovu kojeg je Kuba do 1991. dobijala robu po povla&scaron;ćenim, niskim cenama.1992 - Srbi su proglasili &quot;Republiku srpskog naroda u BiH&quot; kao &quot;federalnu jedinicu Jugoslavije&quot;. Prethodno su bosanski Muslimani i Hrvati odlučili da zatraže od Evropske zajednice da prizna nezavisnost Bosne i Hercegovine.1996 - Obustavljen je humanitarni most za Sarajevo, najveći u istoriji vazduhoplovstva posle sovjetske blokade Berlina (1948). Tokom tri i po godine rata u Bosni, pomoću 13.000 letova je dopremljeno vi&scaron;e od 160.000 tona pomoći tom gradu koji je bio pod opsadom i paljbom srpskih snaga.1999 - Pripadnici Sfora su prilikom hap&scaron;enja ubili bosanskog Srbina Dragana Gagovića, optuženog pred Medjunarodnim sudom u Hagu za ratne zločine počinjene u ratu u BIH (1992-95).2002 - SAD su ukinule zabranu prodaje oružja SR Jugoslaviji, uvedenu 1996.2002 - Američka vlada je pokrenula istragu o stečaju multinacionalne elektrodistributerske kompanije &quot;Enron&quot;, najvećem bankrotstvu u istoriji SAD.2003 - U izve&scaron;taju Savetu bezbednosti UN inspektori za oružje Hans Bliks i Mohamed el Baradej su naveli da do tada nisu otkrili nijedan dokaz da Irak poseduje ili da razvija hemijsko, biolo&scaron;ko ili nuklearno oružje.2004 - Turska je potpisala protokol kojim se ukida smrtna kazna čak i u slučaju rata, &scaron;to je bio početni korak za otpočinjanje pregovora o njenom prijemu u EU.2005 - Palestinci su izabrali Mahmuda Abasa za naslednika svog dugogodi&scaron;njeg lidera Jasera Arafata.2005 - Sudanska islamistička vlada i pobunjenici sa juga zemlje potpisali su mirovni sporazum kojim je zavr&scaron;en najduži gradjanski rat u Africi, koji je trajao 21 godinu.2007 - Japan je prvi put posle Drugog svetskog rata formirao Ministarstvo odbrane.2007 - Umro je Ivao Takamoto, animator koji je stvorio likove za crtane filmove Skubi-Du, &quot;Porodica Kremenko&quot; i &quot;The Jetsons&quot;. Tokom karijere od &scaron;est decenija saradjivao je i na nekim od najpoznatijih dugometražnih i televizijskih crtanih ostvarenja za kompaniju Dizni i tim Hana-Barbera.2009 - Savet bezbednosti Ujedinjenih nacija usvojio je rezoluciju kojom je pozvao na hitan prekid vatre u pojasu Gaze. Tamo je pod napadima izraelske vojske od 27. decembra 2008. godine poginulo 750 Palestinaca, a hiljade su ranjene.2011 - Poginulo je 77 ljudi u avionu iranske kompanije Iran Er (Air) koji se sru&scaron;io kod grada Orumije, na severozapadu Irana. U avionu je bilo 106 putnika i članova posade.2015 - Umro je australijski glumac Rod Tejlor (Taylor), poznat po ulogama u filmovima &quot;Ptice&quot; Alfreda Hičkoka i &quot;Zabriski Point&quot; Mikalendjela Antonionija. Igrao je i u jugoslovenskom filmu &quot;Partizani&quot; sa Adamom Vestom, Brioni Farel i Batom Živojinovićem.2023 - Umro je Čarls (Du&scaron;an) Simić, američki pesnik, esejista i prevodilac srpskog porekla.

Na današnji dan, 9. januar

0 Komentari