Na današnji dan, 26. decembar

1805 - Francuska i Austrija potpisale su u Požunu (Bratislava) mirovni ugovor, posle Napoleonove pobede u bici kod Austerlica, kojim je Francuska dobila Veneciju, Istru bez Trsta, Dalmaciju i Boku Kotorsku i učvrstila svoju poziciju u Evropi. Odredbe sporazuma poni&scaron;tene su 1814. na Bečkom kongresu.1825 - U Sankt Peterburgu, na dan polaganja zakletve novom caru Nikolaju I izbila je pobuna dekabrista, protivnika carizma u Rusiji.1883 - Rodjen je Moris Utrilo (Maurice Utrillo), samouki slikar pariskih veduta i motiva iz francuskih provincijskih gradova, koji je mimo svih slikarskih pravaca i strujanja izgradio sopstveni doživljaj ambijenta i likovni izraz.1890 - Umro je nemački arheolog Hajnrih &Scaron;liman (Heinrich Schlimann), koji je 1868. otkrio Troju, koristeći se podacima iz Homerovih spevova &quot;Ilijada&quot; i &quot;Odiseja&quot;. Otkrio je i Mikenu, Orhomen i Tirint, utro&scaron;iv&scaron;i na arheolo&scaron;ka iskopavanja ceo imetak stečen u mladosti trgovinom.1893. - Rodjen je kineski revolucionar i državnik Mao Cedung (Zedong), jedan od osnivača Komunističke partije Kine, koji je 1949. u Pekingu proglasio Narodnu Republiku Kinu i do smrti 1976. bio njen neprikosnoveni lider. Njegove misli i ideje objavljene su u čuvenoj &quot;Crvenoj knjižici&quot;. Godine 1966. pokrenuo je &quot;Veliku proletersku kulturnu revoluciju&quot; tokom koje je smenjen veliki broj partijskih funkcionera, medju kojima i njegovi najbliži saradnici.1898 - Pjer i Marija Kiri (Pierre, Maria Curie) otkrili su prvi radioaktivni hemijski element i nazvali ga radijum.1908 - Amerikanac Džek Džonson (Jack Johnson) je pobedom nad Kanadjaninom Tomijem Barnsom (Tommy Burns) postao prvi crni bokser prvak sveta u te&scaron;koj kategoriji.1922 - Vodja Oktobarske revolucije Vladimir Ilič Lenjin zavr&scaron;io je prvi deo svog &quot;Pisma kongresu&quot;, kasnije poznatog kao &quot;Lenjinov testament&quot;, u kojem je pozvao komuniste da sačuvaju jedinstvo partije i predložio reforme. U drugom delu &quot;testamenta&quot;, koji je napisao 4. januara 1923. Lenjin je sugerisao da Staljin bude smenjen sa mesta generalnog sekretara Komunističke partije.1941 - Suočen s napredovanjem japanskih snaga u Drugom svetskom ratu ka Manili, američki general Daglas Makartur (Douglas MacArthur) proglasio je filipinsku prestonicu &quot;otvorenim gradom&quot;. Uprkos tome u Manili su 1941, 1942. i 1945. vodjene te&scaron;ke borbe američkih i japanskih jedinica, tokom kojih su poru&scaron;eni mnogi delovi grada.1943 - Britanska mornarica je u Drugom svetskom ratu potopila &quot;&Scaron;arnhorst&quot;, poslednji veliki nemački bojni brod.1968 - U Saveznoj narodnoj skup&scaron;tini usvojeni su amandmani na Ustav SFR Jugoslavije, kojima se &scaron;iri autonomija pokrajina i one dobijaju status sličan republikama. Pokrajine su dobile pokrajinski Ustavni zakon, čime je otvoren put gotovo potpuno samostalnoj zakonskoj, izvr&scaron;noj i sudskoj vlasti. Pokrajini Kosovo i Metohija uveden je naziv Kosovo.1971 - U znak protesta zbog američkog angažovanja u Vijetnamu, 16 američkih ratnih veterana Vijetnamskog rata okupiralo je Statuu slobode u njujor&scaron;koj luci.1972 - Umro je Hari Truman (Harry), predsednik SAD 1945-53. Za predsednika je izabran nakon smrti Frenklina Rozevelta (Franklin Roosevelt). Učesnik je Potsdamske konferencije, a avgusta 1945, po njegovom nalogu na Japan je bačena atomska bomba. Godine 1947. uveo je doktrinu o vojnoj i ekonomskoj pomoći zemljama ugroženim revolucionarnim pokretima, a njegova administracija je iste godine sačinila Mar&scaron;alov plan o posleratnoj obnovi Evrope. Doneo je zakon protiv radničkih sindikata i osnovao Komisiju za ispitivanje protivameričke delatnosti čiji se rad pretvorio u &quot;lov na ve&scaron;tice&quot; (makartizam). Uveo je SAD u Korejski rat.1975 - Letom na liniji Moskva-Alma Ata, &quot;Tupoljev-144&quot; je postao prvi supersonični avion u svetu u redovnom saobraćaju.1989 - Rumunski Front nacionalnog spasa naimenovao je novu vladu s Jonom Ilijeskuom (Ion Iliescu) na čelu, dan posle pogubljenja Nikolae Čau&scaron;eskua (Nicolae Ceausescu).1990 - Skup&scaron;tina Slovenije proglasila je samostalnost te republike, nakon plebiscita 23. decembra na kome se 86 odsto glasača izjasnilo za nezavisnu slovenačku državu.1991 - U Alžiru su održani prvi vi&scaron;epartijski parlamentarni izbori od sticanja nezavisnosti od Francuske 1962.1994 - Napadom komandosa na oteti francuski putnički avion na aerodromu u Marseju oslobodjeno je 239 putnika i članova posade koje su islamski teroristi držali kao taoce posle otmice 24. decembra u Alžiru. Komandosi su ubili svu četvoricu terorista.1998 - Biv&scaron;i lideri Crvenih Kmera Kije Sampan (Khieu Samphan) i Nuon Čea (Chea) predali su se kambodžanskoj vladi. Za vreme režima Crvenih Kmera sredinom sedamdesetih godina 20. veka u Kambodži je ubijeno ili je umrlo od gladi i bolesti 1,7 miliona ljudi.1998 - Srpske snage bezbednosti na Kosovu počele su napad na području mesta Podujevo, nakon &scaron;to je u selu Obrandže ubijen jedan Srbin.2001 - Izraelski ministar odbrane Bendžamin Ben-Elizer izabran je za predsednika Laburističke partije.2003 - U zemljotresu jačine 6,3 stepena Rihterove skale koji je pogodio iranski grad Bam, poginulo je oko 50.000 ljudi.2004 - U naletu plimnog talasa cunamija izazvanog zemljotresom jačine devet stepeni Rihterove skale, nedaleko od indonežanskog ostrva Sumatre, stradalo je preko 300.000 ljudi u zemljama regiona: Malezija, Indija, Banglade&scaron;, &Scaron;ri Lanka, Tajland, Indonezija, Maldivi, Somalija, Tanzanija, Sej&scaron;eli, Mjanmar, Kenija i Madagaskar.2006 - Umro je Džerald Ford, političar i državnik, prvi američki potpredsednik u istoriji te zemlje koji je nasledio funkciju &scaron;efa države po&scaron;to je dotada&scaron;nji predsednik Nikson podneo ostavku zbog afere Votergejt (1974). Ford nije nikada izabran za predsednika, a na izborima 1976. godine, na čelo države je do&scaron;ao demokrata Džimi Karter.2006 - U eksploziji naftovoda u Lagosu, u Nigeriji, poginulo je oko 260 ljudi.2011 - Umro Sem Rivers, američki džez muzičar i kompozitor, jedan od velikana avangardnog i fri-džeza,2012 - Kina je pustila u saobraćaj najdužu liniju superbrze pruge u svetu od Pekinga do Guangdžoua na jugu zemlje, koju voz predje za oko osam sati. Linija je duga 2.298 kilometara, ima 35 stanica, a prosečna brzina voza je 300 kilometara na sat.2014 - Od ebole umrlo je 7.693 stanovnika od 19.695 incifiranih u tri zemlje zapadne Afrike.2019 - &Scaron;irom Crne Gore blokirane su saobraćajnice u znak protesta zbog Predloga Zakona o slobodi veroispovesti o kome raspravlja Skup&scaron;tina ove zemlje.2020 - Preminula je biv&scaron;a atletičarka i televizijska novinarka Milka Babović. Izve&scaron;tavala je sa &scaron;est Olimpijskih igara, a kao komentator pratila je atletiku (&scaron;est EP), klizanje, gimnastiku, veslanje, konjički sport, skija&scaron;ko trčanje i brzo klizanje.2021 - Preminuo je južnoafrički nadbiskup Dezmond Tutu (Desmond), ikona borbe protiv aparthejda, LGBT prava i dobitnik Nobelove nagrade za mir.

Na današnji dan, 26. decembar

0 Komentari