Na današnji dan, 28. mart

1776 - U Moskvi je osnovan Bolj&scaron;oj teatar, veliki teatar opere i baleta, po ugledu na Sankt Peterburg u kojem su od četrdesetih godina 18. veka izvodjene operske predstave.1800 - Irski parlament je usvojio zakon o ujedinjenju Irske sa Engleskom.1811 - Umro je srpski prosvetitelj, pisac, filozof i pedagog Dositej Obradović, prvi srpski ministar prosvete (1811), jedna od najznačajnijih i najuticajnijih ličnosti u Srbiji krajem 18. i početkom 19. veka. Svojim delima propovedao je i branio evropske gradjanske ideje utemeljene na modernim racionalističkim i prosvetiteljskim filozofskim pravcima (&quot;Život i priključenija&quot;, &quot;Basne&quot;, &quot;Hristoitija&quot;, &quot;Sovjeti zdravago razuma&quot;, &quot;Sobranije&quot;).1868 - Rodjen je ruski pisac Maksim Gorki koji se smatra utemeljivačem socijalističkog realizma u ruskoj književnosti. Imao je značajnu ulogu u političkom i kulturnom životu Sovjetske Rusije i 1934. postao je prvi predsednik Sovjetskog udruženja pisaca. Umro je 1936. (&quot;Makar Čudra&quot;, &quot;Mati&quot;, &quot;Na dnu&quot;).1881 - U Beču je potpisana &quot;Železnička konvencija&quot; o izgradnji pruge Beograd - Ni&scaron;. Pruga dužine 243,5 kilometara izgradjena je 1884, a uz finansijsku pomoć stranih konzorcijuma u Srbiji je do 1890. izgradjeno 1.060 kilometara pruge do austrougarske, bugarske i turske granice.1930 - Dva najveća turska grada, Konstantinopolj i Angora, dobili su nove nazive - Istanbul i Ankara.1939 - Republikanska vojska predala je Madrid snagama generala Franka (Franco), čime je okončan &Scaron;panski gradjanski rat. General Franko objavio je 1. aprila kraj rata koji je trajao 986 dana i odneo preko milion ljudskih života.1941 - Britanske pomorske snage nanele su u Drugom svetskom ratu te&scaron;ke gubitke italijanskoj mornarici u bici kod rta Matapan.1941 - U nastupu depresije izazvane Drugim svetskim ratom, engleska književnica Virdžinija Vulf (Virginia Woolf) izvr&scaron;ila je samoubistvo. Autorka romana &quot;Izlet na svetionik&quot; i &quot;Gospodja Delovej&quot; ubraja se medju najznačajnije engleske romanopisce 20. veka.1942 - Britanci su iznenadnim napadom mornarice, avijacije i kopnenih snaga uni&scaron;tili francusku luku Sen Nazar, u kojoj su bili usidreni nemački ratni brodovi.1943 - U Beverli Hilsu, u Kaliforniji, umro je ruski kompozitor i pijanistički virtuoz Sergej Rahmanjinov, autor čuvenih klavirskih koncerata i &quot;Rapsodije na Paganinijevu temu&quot;. Rođen je u Rusiji 1. aprila 1873, a emigrirao je u SAD 1918.1945 - SAD su priznale vladu Demokratske Federativne Jugoslavije.1969 - Umro je američki general i državnik Dvajt Dejvid Ajzenhauer (Dwight David Eisenhower), vrhovni komandant savezničkih snaga u Drugom svetskom ratu u Evropi, komandant NATO 1950-52. i predsednik SAD 1953-61.1970 - U zemljotresu koji je razorio turski grad Gediz i okolna sela u zapadnoj Anadoliji, poginulo je najmanje 1.100 ljudi.1973 - Američki glumac Marlon Brando odbio je da primi Oskara za glavnu ulogu u filmu &quot;Kum&quot;, a na ceremoniju za dodelu nagrade poslao je indijansku glumicu Sačin Litlfeder (Sacheen Littlefeadher) da opi&scaron;e patnje američkih Indijanaca.1985 - Umro je francuski slikar rusko-jevrejskog porekla Mark &Scaron;agal (Marc Chagall), koji je, mimo svih likovnih formi i eksperimenata koji su obeležile 20. vek, uspeo da izgradi originalan individualni likovni izraz (&quot;Violinist&quot;, &quot;Zaručnici&quot;). Ilustrovao je La Fontenove (Fontaine) basne, Gogoljeve &quot;Mrtve du&scaron;e&quot;, Bibliju, oslikao svod pariske Opere, sinagogu u Jerusalimu, zgradu UN i uradio vitraže u katedrali u Mecu.1989 - U Beogradu su progla&scaron;eni amandmani na Ustav Srbije, kojim je pokrajinama oduzeta mogućnost veta na ustavne promene u Srbiji i deo zakonodavne, upravne i sudske funkcije. Revizija republičkog Ustava je na Kosovu propraćena masovnim demonstracijama Albanaca. U sukobima s policijom poginula su 22 demonstranta i dva policajca.1994 - Umro je francuski dramski pisac rumunskog porekla Ežen Jonesko (Eugene Ionesco) tvorac &quot;antiteatra&quot; i jedan od najznačajnijih autora &quot;teatra apsurda&quot; (&quot;Ćelava pevačica&quot;, &quot;Žak ili pokornost&quot;).2002 - Umro je čuveni holivudski režiser i scenarista Bili Vajlder (Billy Wilder) dobitnik &scaron;est Oskara od 20 nominacija.2003 - Sa ostrva Tanega&scaron;ima Japan je lansirao svoje prve &scaron;pijunske satelite u kosmos, koji će toj zemlji omogućiti nezavisnost u prikupljanju podataka, uključujući i kretanje severno-korejske vojske. Japan se ranije oslanjao na obave&scaron;tajnu službu SAD-a.2003 - Na Fru&scaron;koj gori pronadjeno je telo biv&scaron;eg predsednika Predsedni&scaron;tva Srbije Ivana Stambolića (otet krajem avgusta 2000). Stambolića su ubili pripadnici Jedinice za specijalne operacije (JSO) MUP-a Srbije, koji su osudjeni na maksimalne kazne zatvora.2004 - Umro je poznati britanski glumac, scenarista, pisac, režiser i producent Piter (Peter) Justinov koji je najveći uspeh postigao igrajući u filmovima &quot;Kvo vadis&quot;, &quot;Mi nismo andjeli&quot;. Dobitnik je Oskara za epizodnu ulogu u filmovima &quot;Spartak&quot; i &quot;Topkapi&quot;.2005 - U snažnom zemljotresu koji je pogodio zapadnu obalu indonežanskog ostrva Sumatra poginulo je preko 1.000 ljudi.2006 - Umro je Aleksandar Sa&scaron;a Nenadović, novinar, glavni i odgovorni urednik i dopisnik Politike iz SAD i Velike Britanije. U novinarstvu je proveo vi&scaron;e od pola veka, bio specijalni izve&scaron;tač iz mnogih zemalja i saradnik NIN-a, Borbe, Na&scaron;e borbe, Danasa i Republike. Bio je jedan od osnivača novinske agencije Beta i Foruma za medjunarodne odnose, pri Evropskom pokretu u Srbiji.2009 - Umro je ugledni filmski kritičar, teoretičar i istoričar Ranko Munitić. Bio je i filmski scenarista, publicista i jedan od najboljih poznavalaca stripa i animacije u biv&scaron;oj Jugoslaviji. Autor je niza knjiga i publikacija, medju kojima su &quot;Filmski neprijatelji&quot; i &quot;Filmski prijatelji&quot;, &quot;Pola veka filmske animacije u Srbiji&quot;, &quot;O animaciji&quot;, &quot;O dokumentarnom filmu&quot;.2013 - Poglavar Rimokatoličke crkve papa Franja na Veliki četvrtak uoči Uskrsa oprao je noge pritvorenicima - maloletnicima u Rimu, kao &scaron;to je to godinama unazad radio u Argentini. Obredu u zatvoru Kazal del Marmo prisustvovale su i dve maloletnice, &scaron;to predstavlja prvo papsku ceremoniju na Veliki četvrtak uz uče&scaron;će žena.2017 - Američki Senat ratifikovao je protokol o pristupanju Crne Gore NATO-u.2023 - Lider &Scaron;kotske nacionalne partije (SNP) Humza Jusaf (Humza Yousaf) izabran je za prvog ministra &Scaron;kotske. On je prvi musliman na mestu predsednika &scaron;kotske vlade.

Na današnji dan, 28. mart

0 Komentari