Tkanje tradicije: Nasleđe koje prkosi vremenu FOTO/VIDEO

Ova tradicija, koja se prenosi s generacije na generaciju, opstaje zahvaljujući ve&scaron;tim rukama tkalja poput Sadije Totić iz sela Ursule kod Sjenice.Prepoznatljivi su dvobojni, ili vi&scaron;ebojni ćilimi, napravljen u jednom komadu, sa dva jednaka lica i čitavom povr&scaron;inom ukra&scaron;eni beskonačnim motivima pruga. To su ćilimi tipa &scaron;arenice, lokalno nazvani ćilimače, koji prethode ornamentalno složenijem ćilimu.Dobijaju se tehnikom pretkivanja, odnosno kombinacijom ove sa tehnikom klečanja, dok se ćilim dekorisan &scaron;arama &ndash; balucima, dobija prvenstveno tehnikom klečanja. Najbolju vunu daju ovce sa Pe&scaron;teri, &scaron;to je posebno uticalo na razvoj ćilimarstva u tom delu Srbije.Journalistic planVe&scaron;tina i strpljenje u svakom čvoruZa izradu sjeničkog ćilima koristi se vuna sjeničke autohtone ovce pramenke, koja zahteva strpljivu i iskusnu tkalju.Sadija Totić, jedna je od retkih tkalja sjeničkog kraja. Mlade gotovo da ne žele da se bave ovim kretivnim poslom, koji mnogi smatraju umetno&scaron;ću.Na&scaron;a sagovornica vi&scaron;e od 40 godina izrađuje tradicionalne ćilime.&quot;U kući nam je i dalje na podu prostrt ćilim koji sam ja uradila kao mlada i donela ga mužu kada sam se udala. Takvi su običaji bili, devojka se nije mogla udati ako nije imala ćilim i ako nije ovladala tom ve&scaron;tinom&quot;, obja&scaron;njava Sadija.Journalistic planProces izrade: Od &scaron;i&scaron;anja ovaca do gotovog ćilimaIzrada sjeničko-pe&scaron;terskog ćilima je dugotrajan proces. Tokom zime, kada su domaćice slobodnije od poljoprivrednih poslova, tkalje posvećuju vi&scaron;e vremena izradi ćilima.&quot;Imam veće stado ovaca i 20 krava. Ono vreme koje bih tokom leta provela na poljima i u &scaron;tali, zimi koristim za tkanje ćilima. Neki su mi poručeni i &scaron;aljem ih u inostranstvo. Mene ovaj zanat opu&scaron;ta, vraća me u mladost, tako da kada porudžbina nema, i dalje tkam i to najče&scaron;će nosim kao dar prijateljima,&quot; kaže Sadija.Journalistic planDugotrajnost i jedinstvenostSjeničko-pe&scaron;terski ćilim je poznat po svojoj dugotrajnosti.Izrađuje se preko pet vekova na isti način, na vertikalnom razboju s dva lica.&quot;Ćilim koji ja izradim može da traje 100 godina sa jedne i isto toliko sa druge strane. Motivi na ćilimima ovog kraja su geometrijski oblici i &scaron;are, često cvetovi poput perunike, poljske ljubičice i lale&quot;, ističe vredna tkalja iz Ursula.U muzeju &quot;Ras&quot; u Novom Pazaru ističu da je ćilimarstvo važan deo tradicije ovog kraja.&quot;Osim motiva i boje su imale svoju simboliku. Na mnogim na&scaron;im ćilimima crvena boja dominira. Prisutna je skoro na svakom ćilimu, jer donosi neku pozitivnu energiju. Ćenare je uvek oko glavne &scaron;are. Oko ćenare su obično cik-cak linije, koje traže jednu životnu ravnotežu&quot;, obja&scaron;njava etnolog Muradija Kahrović Jerebičanin.Journalistic planNacionalno kulturno nasleđeSjeničko-pe&scaron;terski ćilim upisan je u nacionalni registar kulturnog nasleđa Srbije, zajedno sa pirotskim i staparskim ćilimima. Godinama je trajala inicijativa institucija Republike Srbije da se zvanično predložiUNESCO-u da na listu svetske kulturne ba&scaron;tine uvrsti ova tri ćilima. Ovaj potez je značajan korak ka očuvanju i promociji bogate kulturne tradicije Srbije na međunarodnoj sceni.Vrednost ćilima je jo&scaron; veća, jer ga danas retki rade. Na Pe&scaron;terskoj visoravni stočari danas bacaju vunu, koja se nakada prela i od koje su nastajale najlep&scaron;e &scaron;are na tradicionalnim prostirakama.Sadija Totić i retke druge tkalje sa Pe&scaron;teri nastavljaju da čuvaju ovu drevnu ve&scaron;tinu, prenoseći je na nove generacije i time obezbeđujući da sjeničko-pe&scaron;terski ćilim ostane simbol kulturnog identiteta i tradicije.Ćilimarstvo u sjeničkom kraju ima vi&scaron;evekovne korene, gde je do&scaron;lo iz Persije preko Turaka, a nekada je bilo i jedan od pokazatelja imućnosti.Ovaj medijski sadržaj deo je projekta &quot;Život u selima Balkanskog Sibira&quot; u produkciji Udruženja &quot;Journalistic plan&quot;, pripremljen za portal B92.net.

Tkanje tradicije: Nasleđe koje prkosi vremenu FOTO/VIDEO

0 Komentari