Na današnji dan, 28. novembar

1632 - Rođen je francuski kompozitor italijanskog porekla Žan Batist Lili (Jean Baptiste Lully), tvorac klasične francuske opere, s baletom, horovima, arijama i scenskim efektima. S Molijerom (Moliere) je stvorio novu dramsko-muzičku vrstu - comedie ballet. Bio je glavna ličnost muzičkog života na dvoru Luja XIV i celog Pariza. Pripisuje mu se prva upotreba palice za dirigovanje.1757 - Rođen je engleski slikar, bakrorezac i pisac Vilijam Blejk (William Blake), pesnik intuicije i ma&scaron;te. Književnu slavu stekao je zbirkama pesama &quot;Pesme iskustva&quot; i &quot;Pesme nevinosti&quot;, a kao slikar poznat je po 21 ilustraciji za &quot;Knjigu o Jovu&quot; i ilustracijama Čoserovih &quot;Kenterberijskih priča&quot;. Njegova poezija postala je poznata i cenjena tek krajem XIX veka i znatno je uticala na brojne pesnike, posebno nadrealiste.1878 - Umro je Đura Jak&scaron;ić, najveći liričar srpskog romantizma i jedan od najdarovitijih slikara 19. veka. Pored poezije, koja je najvrednija u njegovom književnom opusu, pisao je pripovetke i herojske poeme (&quot;Na Liparu&quot;, &quot;Ponoć&quot;, &quot;Padajte braćo&quot;, &quot;Otadžbina&quot;, &quot;Seoba Srbalja&quot; &quot;Stanoje Glava&scaron;&quot;).1820 - Rođen je nemački filozof Fridrih Engels (Friedrich), jedan od osnivača naučnog socijalizma i najbliži saradnik Karla Marksa (Marx). Osnovne postavke materijalističkog poimanja sveta izložio je u delu &quot;Anti-Diring&quot;, a u saradnji s Marksom napisao je &quot;Nemačku ideologiju&quot; i &quot;Manifest komunističke partije&quot;.1821 - Panama je proglasila nezavisnost od &Scaron;panije i pridružila se Kolumbiji.1829 - Rođen je ruski klavirski virtuoz i kompozitor Anton Grigorjevič Rubin&scaron;tajn, osnivač Konzervatorijuma u Petrogradu. Pripadao je tzv. kosmopolitskom pravcu, nasuprot &quot;Velikoj petorici&quot;. Komponovao je opere, klavirske kompozicije, solo pesme.1830 - U Beogradu na Ta&scaron;majdanu u prisustvu kneza Milo&scaron;a i beogradskog pa&scaron;e svečano je pročitan hati&scaron;erif turskog sultana Mahmuda II o autonomiji Srbije. Turci su nakon toga prodali svoja imanja Srbima i napustili Beograd.1858 - Na zahtev opozicionih vođa obrenovićevaca i liberala u kneževini Srbiji je sazvana skup&scaron;tina, prva u parlamentarnoj istoriji Srbije koja je sazvana na osnovu posebno usvojenog zakona. Ranije skup&scaron;tine zasnivale su se na običajnom pravu. Svetoandrejska skup&scaron;tina čije je zasedanje počelo 30. decembra izvr&scaron;ila je smenu dinastija u Srbiji - zbačen je Aleksandar Karađorđević, a na srpski presto je vraćen Milo&scaron; Obrenović.1905 - Irski političar Artur Grifit (Arthur Griffith) osnovao je u Dablinu partiju &Scaron;in fejn, koja je okupila pobornike irske nezavisnosti od Velike Britanije.1907 - Rođen je Alberto Moravija (Moravia), jedan od najistaknutijih i najplodnijih italijanskih književnika 20. veka. Autor &quot;Ćoćare&quot;, &quot;Rimljanke&quot;, &quot;Rimskih priča&quot;, slavu je stekao već prvim romanom &quot;Ravnodu&scaron;ni ljudi&quot; (1929).1912 - Nakon 400 godina turske vladavine Albanija je proglasila nezavisnost koja je priznata na konferenciji ambasadora velikih sila u Londonu 20. decembra i Londonskim ugovorom o miru 30. maja 1913. U mestu Valona formirana je prva privremena vlada.1919 - Nensi Estor (Nancy Astor) je kao prva žena izabrana u britanski parlament.1920 - U Kraljevini Srba, Hrvata i Slovenaca održani su prvi izbori za Ustavotvornu skup&scaron;tinu. Najvi&scaron;e glasova dobili su demokrate osvojiv&scaron;i 92 od 419 mandata i radikali sa 91 mandatom, a iznenadjenje su priredili komunisti sa 50 poslaničkih mesta. Žene, vojnici i oficiri, kao i pripadnici nacionalnih manjina, nisu imali pravo glasa.1943 - U Teheranu je počela konferencija predsednika SAD Ruzvelta (Roosevelt), britanskog premijera Čerčila (Churchill) i sovjetskog lidera Staljina na kojoj je razmatrano dalje vodjenje rata s Nemačkom i posleratno uredjenje Evrope.1945 - Umro je američki teniser i političar Dvajt Dejvis (Dwight Davis), koji je 1900. osnovao tenisko takmičenje nacija &quot;Dejvis kup&quot;. Bio je i američki ministar rata od 1925. do 1929. i generalni guverner SAD na Filipinima od 1929. do 1932.1950 - U Beogradu je osnovan Muzej pozori&scaron;ne umetnosti Srbije.1971 - Pripadnici palestinske terorističke organizacije &quot;Crni septembar&quot; ubili su jordanskog premijera Vasfi Tela (Wasfi Tell) u Kairu, gde je doputovao radi uče&scaron;ća na Arapskoj konferenciji.1975 - Fretilin (Revolucionarni front za nezavisnost Istočnog Timora) proglasio je nezavisnost od Indonezije i osnivanje Demokratske republike Istočni Timor.1979 - Novozelandski avion &quot;DC-10&quot; udario je u planinu Erebus na Antarktiku. Poginulo je svih 257 putnika i članova posade.1994 - Norvežani su na referendumu odbili da se priključe Evropskoj uniji.1996 - General Ratko Mladić, protiv koga je Međunarodni sud za ratne zločine podigao optužnicu 25. jula 1995, formalno je smenjen s mesta komandanta Glavnog &scaron;taba Vojske Republike Srpske. Mladić je na tom mestu bio od 12. maja 1992.2000 - Holandski parlament je odobrio zakon kojim se dopu&scaron;ta eutanazija i samoubistvo uz pomoć lekara. Time je Holandija postala prva zemlja koja je legalizovala takvu praksu.2001 - Stotine zarobljenih boraca al Kaide umrlo je u Avganistanu nakon &scaron;to je Severna alijansa na kraju krvave pobune preuzela kontrolu nad tvrdjavom blizu Mazara-i-&Scaron;arifa.2010 - Listovi Njujork tajms, Gardijan, Mond, &Scaron;pigel i el Pais objavili su na svojim internet sajtovima hiljade poverljivih dokumenata američkih tajnih službi, pisanih izrazito &quot;nediplomatskim jezikom&quot; iz kojih se vide stavovi Va&scaron;ingtona o brojnim svetskim liderima, &scaron;to je izazvalo o&scaron;tru reakciju Bele kuće i Pentagona i burne reakcije &scaron;irom sveta. Tekstovi su preneti sa Internet sajta Vikiliks čiji je osnivač australijski državljanin Džulijan Asanž.2011 - Umro je Ante Marković, poslednji premijer biv&scaron;e Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije (SFRJ).2014 - U napadu bomba&scaron;a samoubica na veliku džamiju u nigerijskom gradu Kano poginulo je 64 ljudi, a ranjeno 126. Odgovornost za napad preuzeo je Boko Haram u čijim je nasilnim akcijama od početka godine ubijeno vi&scaron;e od 2.000 ljudi.2015 - Istaknuti turski advokat i borac za ljudska prava Tahir Elči koji je optužen za podržavanje kurdskih pobunjenika, ubijen je na jugoistoku Turske dok je davao izjavu medijima.2018 - Predsednik Ukrajine Petro Poro&scaron;enko potpisao je ukaz na osnovu zakona o ratnom stanju koje je u Ukrajini uvedeno po&scaron;to je Rusija par dana ranije zaplenila tri ukrajinska vojna broda.

Na današnji dan, 28. novembar

0 Komentari