Dan sećanja na tragediju: U Kragujevcu streljano 3.000 ljudi, među njima 300 đaka

Pre 83 godine u kragujevačkim &Scaron;umaricama streljano je oko 3.000 nedužnih građana, među kojima je bilo i oko tri stotine đaka i nastavnika Mu&scaron;ke gimnazije.Taj krvavi 21. oktobar obeležava kao Dan sećanja na srpske žrtve u Drugom svetskom ratu.U Spomen parku u &Scaron;umaricama od 1971. godine održava se &quot;Veliki &scaron;kolski čas&quot;, manifestacija kojom se podseća na žrtve stravičnog masakra.Ovaj masakr bio je odmazda za događaje koji su se zbili nekoliko dana ranije. Naime, od početka jeseni, da bi se smanjio otpor i zapla&scaron;ilo stanovni&scaron;tvo u Srbiji, nemački komandant Franc Beme izdao je naredbu da se za jednog ubijenog nemačkog vojnika strelja 100, a za ranjenog 50 ljudi. Direktan povod za streljanje u Kragujevcu bili su nemački gubici koje su pretrpeli u borbama sa četnicima i partizanima na putu Kragujevac-Gornji Milanovac, 16. oktobra 1941. godine, kada ih je poginulo deset, a ranjeno 26, &scaron;to je značilo da za kaznu treba streljati 2. 300 Srba.Već 18. oktobra u Kragujevcu je uhap&scaron;eno &scaron;ezdesetak komunista i Jevreja. Kako je to bilo daleko od planiranog broja, Nemci su odlučili da pokupe i streljaju mu&scaron;karce po okolnim selima, za koja su sumnjali da su &quot;zaraženi&quot; komunizmom.Sa egzekucijom su počeli već 19. oktobra u selima Mar&scaron;iću, Mečkovcu i Gro&scaron;nici, gde je, prema podacima koji variraju, toga dana streljano između 410 i 420 osoba, dok je njih dvadesetak uspelo da pobjegne.Kako im ni to nije bilo dovoljno, nemački okupatori su streljanje nastavili u gradu, koji je iste večeri blokiran, a sutradan ujutru počelo se sa &quot;sakupljanjem&quot; ljudi.Nemci su izdali saop&scaron;tenje da građani treba da se okupe zbog zamene dokumenata i obećali im da će se iste večeri vratiti kućama.Ljude su odvodili s radnih mesta, iz crkava, sa ulica i iz &scaron;kola, i zatvarali su ih u četiri topovske &scaron;upe na periferiji grada, kao i u kasarni &quot;Tanasko Rajić&quot;. Ne zna se tačan broj zatvorenih toga dana, ali se procenjuje da ih je bilo od 6. 000 do 10.000.A ona je u &Scaron;umaricama počela &quot;krvava bajka&quot;. Prvo su streljali grupu, kojsu su uhapisli ranije, a potom su, na dana&scaron;nji dan, u 7 sati ujutru, izvodili po 100 ljudi...Nemci su tog dana streljali i čuveno V3...O tačnom broju ubijenih toga dana postoje oprečni podaci. Na suđenju u Nirnbergu se pojavio broj od 7. 000 poginulih, iako danas postoje lični podaci za oko 3. 000 osoba, među kojima je i 300 đaka. Najmlađi Dragi&scaron;a Nikolić imao je nepunih 12 godina kada je pogođen rafalima na strati&scaron;tu u &Scaron;umaricama.Imajući u vidu da je u Kragujevcu uoči rata živelo oko 30.000 ljudi, grad je tada izgubio skoro 10 odsto stanovni&scaron;tva, uglavnom mu&scaron;karaca između 16 i 60 godina.Na mestu nezapamćene tragedije, 1953. godine je izgrađen Spomen park, a iste godine je prvi put priređena organizovana komemoracija.Spomen park koji je potom decenijama dograđivan obuhvata prostor povr&scaron;ine 352 hektara. Memorijalni kompleks ukupno sadrži 30 masovnih grobnica.Monumentalni spomenik u srcu &Scaron;umarica, kraj kojeg se svake godine održava &quot;Veliki &scaron;kolski čas&quot;, centralna manifestacija oktobarskih komemorativnih svečanosti, rad vajara Miodraga Živkovića. Zvaničan naziv, te 1963. godine, kada je i postavljen bio mu je &quot;Spomenik streljanim đacima i profesorima&quot;, ali mnogi ga zovu, jednostavno, &quot;Peto tri&quot;, pre svega zbog oblika koji podseća na rimski broj pet.Vlada Srbije 2012. godine donela je odluku da se dan masakra u Kragujevcu, obeležava kao Dan sećanja na srpske žrtve u Drugom svetskom ratu.Srpska pravoslavna crkva je kanonizovala stradalnike, proglasiv&scaron;i ih za novomučenike.

Dan sećanja na tragediju: U Kragujevcu streljano 3.000 ljudi, među njima 300 đaka

6 Komentari