Na današnji dan, 5. oktobar

1713 - Rodjen je francuski filozof i pisac Deni Didro (Diderot), predstavnik slobodarskog duha revolucionarne buržoazije XVIII veka, jedan od najznačajnijih autora velike francuske &quot;Enciklopedije&quot; (&quot;Razgovor Dalambera i Didroa&quot;, &quot;Misli o tumačenju prirode&quot;, &quot;Dalamberov san&quot;, &quot;Žak fatalista&quot;, &quot;Ramoov sinovac&quot;).1796 - Pod pritiskom Francuske, &Scaron;panija je objavila rat Velikoj Britaniji, koji je zavr&scaron;en katastrofalnim porazom francusko-&scaron;panske flote 1805. u bici kod Trafalgara.1864 - Rodjen je francuski hemičar i industrijalac Luj Limijer (Louis Lumiere), pionir svetske kinematografije, koji je s bratom Ogistom (Auguste) izumeo postupak snimanja u prirodnim bojama.1880 - Umro je francuski kompozitor nemačkog porekla Žak Ofenbah (Jacques Offenbah) koji je izgradio prototip francuske operete i značajno doprineo njenoj popularnosti. Komponovao je oko 100 muzičkih dela od kojih su najpoznatije operete &quot;Plavobradi&quot;, &quot;Orfej u paklu&quot;, &quot;Lepa Jelena&quot; i opera &quot;Hofmanove priče&quot;.1908 - Bugarski knez, nemački princ Ferdinand Koburg (Coburg) proglasio je nezavisnost Bugarske od Otomanskog carstva, a sebe carem Ferdinandom I.1910 - Portugalija je posle obaranja kralja Manuela II progla&scaron;ena republikom pod predsednikom Žuakimom Teofilom Fernande&scaron;om Bragom (Joaquim, Fernandes).1915 - Snažnom artiljerijskom vatrom duž celog fronta na Dunavu, Savi i Drini, u Prvom svetskom ratu počela je ofanziva Centralnih sila na Srbiju.1938 - Predsednik Čehoslovačke Eduard Bene&scaron; podneo je ostavku i oti&scaron;ao u izbegli&scaron;tvo, nakon &scaron;to je pod pritiskom Velike Britanije i Francuske prihvatio Minhenski sporazum kojim je Sudetska oblast ustupljena Hitlerovoj Nemačkoj.1954 - Velika Britanija, SAD, FNR Jugoslavija i Italija su potpisale Londonski sporazum o ukidanju Slobodne zone Trsta i dodeli zone B i manjeg dela zone A Jugoslaviji, a većeg dela zone A sa gradom Trstom Italiji.1964 - U Zapadni Berlin je kroz tajno iskopan tunel ispod Berlinskog zida pobeglo 57 državljana Istočne Nemačke, &scaron;to je bilo najveće masovno bekstvo od izgradnje zida 1961.1969. - BBC je emitovao prvu epizodu serije &quot;Leteći cirkus Monti Pajtona&quot;, koja je postala kultna emisija &scaron;irom sveta.1974 - U eksploziji bombi koje su irski nacionalisti bacili u dva bara u mestu Gildford u Engleskoj pet ljudi je poginulo, a 35 ranjeno.1983 - Lider poljskog pokreta &quot;Solidarnost&quot; Leh Valensa dobio je Nobelovu nagradu za mir.1988 - Čileanci su se na plebiscitu izjasnili protiv predloga da predsedniku Čilea Augustu Pinočeu bude produžen mandat do 1997. godine.1994 - U &Scaron;vajcarskoj su pronadjena tela 48 pripadnika sekte &quot;Hram Sunca&quot; koji su izvr&scaron;ili obredno masovno samoubistvo.1995 - Američki izaslanik za Balkan Ričard Holbruk (Richard Holbrooke) uspeo je nakon dva meseca pregovora sa Srbijom i Hrvatskom i liderima zaraćenih strana u Bosni, da postigne sporazum o prekidu vatre, koji je bio uvod u mirovne pregovore u Dejtonu.2000 - Posle neuspelih poku&scaron;aja policije da suzavcem rastera stotine hiljada demonstranata u centru Beograda, koji su protestovali zbog poni&scaron;tavanja predsedničkih izbora, građani su u&scaron;li u Saveznu skup&scaron;tinu, a ne&scaron;to kasnije i u zgradu državne Radio televizije Srbije. Pod pritiskom masa Slobodan Milo&scaron;ević, destogodi&scaron;nji neprikosnoveni lider Srbije, sledećeg dana je priznao izborni poraz od kandidata Demokratske opozicije Srbije Vojislava Ko&scaron;tunice.2001 - Umrla je Emili &Scaron;indler koja je zajedno sa suprugom Oskarom, pomogla stotinama Jevreja da pobegnu iz nacističkih koncentracionih logora tokom Drugog svetskog rata.2004 - Umro je Moris Vilkins (Maurice Wilkins) britanski naučnik i nobelovac, jedan od trojice naučnika koji su zajedno otkrili strukturu DNK. Nobelovu nagradu za medicinu dobio je 1962. godine, zajedno sa Fransisom Krikom (Francis Crick) i Džejmsom Votsonom (James Watson).2005 - U naletu uragana Sten, koji je izazvao blatno klizi&scaron;te u planinskom delu Gvatemale gde žive potomci Maja, poginulo je oko 2.000 ljudi.2011 - Umro je jedan od osnivača i glavni rukovodilac Epla Stiv Džobs (Steve Jobs). Izumeo je i majstorski reklamirao sofisticirane &quot;spravice&quot; koje su izmenile svakodnevicu - počev od kućnog računara (PC) preko ajpoda (iPod) do ajfona (iPhone).2012 - Umro je Vojin Dimitrijević, ugledni srpski stručnjak za međunarodno pravo i međunarodne odnose, osnivač i direktor Beogradskog centra za ljudska prava.2015 - &Scaron;vedski pisac Hening Mankel, poznat po serijalu romana o policijskom inspektoru Kurtu Valanderu, preminuo je u 67 godini.2019 - U masovnim protestima u Iranu koji su počeli 1. oktobra poginulo je blizu 100 ljudi, po&scaron;to su bezbednosne snage danima koristile pravu municiju za suzbijanje demonstranata.

Na današnji dan, 5. oktobar

1 Komentari