Na današnji dan, 2. oktobar

1608 - Holandski optičar Hans Liper&scaron;ej (Lippershey) prikazao je u Hagu prvi teleskop.1803 - Umro je američki političar Semjuel Adams (Samuel), organizator i ideolog borbe severnoameričkih kolonija za nezavisnost, jedan od potpisnika Deklaracije o nezavisnosti 1776.1810 - Srpski ustanici su u Prvom srpskom ustanku pod vodjstvom Karadjordja potukli kod Loznice tursku vojsku poslatu iz Bosne da ugu&scaron;i ustanak.1836 - Engleski prirodnjak Čarls Darvin (Charles Darwin) uplovio je na brodu &quot;Bigl&quot; u englesku luku Falmut posle petogodi&scaron;njih istraživanja živog sveta u Južnoj Americi i na ostrvima u južnom Pacifiku, koja su značajno doprinela razvoju njegove teorije o evoluciji.1847 - Rođen je nemački državnik i feldmar&scaron;al Paul fon Hindenburg, načelnik &scaron;taba nemačke Vrhovne komande u Prvom svetskom ratu, a od 1925. do smrti 1934. predsednik Nemačke. Posle njegove smrti, lider nacista, kancelar Adolf Hitler, pruzeo je apsolutnu vlast.1851 - Rođen je francuski mar&scaron;al Ferdinan Fo&scaron; (Ferdinand Foch), komandant savezničkih armija u zavr&scaron;nim operacijama u Prvom svetskom ratu, koje su dovele do kapitulacije Nemačke. Po zavr&scaron;etku rata postao je član Francuske akademije, i kao prvi stranac, feldmar&scaron;al Velike Britanije.1869 - Rodjen je indijski nacionalni vodja Mohandas Karamčand Gandi (Karamchand Gandhi), nazvan Mahatma (Velika du&scaron;a), predvodnik borbe za oslobodjenje Indije od britanske kolonijalne vlasti, otac moderne Indije. Najpoznatiji pobornik nenasilja u postizanju političkih ciljeva, poginuo je u atentatu koji je na njega izvr&scaron;io jedan hinduistički fanatik u januaru 1948.1870 - Papske države su plebiscitom odlučile da se ujedine sa Italijom, a prestonica Italije preme&scaron;tena je iz Firence u Rim.1895 - U Splitu je rođen jugoslovenski dirigent i kompozitor Jakov Gotovac. Autor popularne komične opere &quot;Ero s onog sveta&quot; (1935) inspiraciju za svoja dela nalazio je prevashodno u folkloru (&quot;Simfonijsko kolo&quot;, &quot;Koleda&quot;, &quot;Orači&quot;, &quot;Guslar&quot;).1924 - Liga naroda je izglasala Ženevski protokol za mirno re&scaron;avanje medjunarodnih sporova.1935 - Italija je napala Abisiniju (Etiopija) i slomiv&scaron;i otpor njenih vojnika okupirala tu zemlju. Liga naroda je osudila agresiju i 19. oktobra uvela sankcije protiv Italije.1944 - Posle 63 dana te&scaron;kih borbi, nemački nacisti su ugu&scaron;ili ustanak stanovnika Var&scaron;ave okupirane u Drugom svetskom ratu. Poginulo je 250.000 Var&scaron;avljana, veliki broj je zavr&scaron;io u nacističkim koncentracionim logorima, a grad je gotovo potpuno uni&scaron;ten.1946 - Zrenjanin je dobio dana&scaron;nje ime. Na svečanoj sednici Gradskog narodnog odbora tada&scaron;njeg Petrovgrada odlučeno je da, povodom dvogodi&scaron;njice oslobodjenja grada od nacističke nemačke okupacije u Drugom svetskom ratu, taj banatski grad dobije ime po narodnom heroju Žarku Zrenjaninu (1902 &mdash; 1942), članu CK KPJ, političkom sekretaru Pokrajinskog komiteta KPJ za Vojvodinu i organizatoru ustanka u Vojvodini.1973 - Umro je finski trkač na duge staze Pavo Nurmi (Paavo), koji je osvojio devet zlatnih medalja na Olimpijskim igrama 1920, 1924. i 1928. Svetske rekorde obarao je 29 puta.1975 - Car Hirohito je stigao u Va&scaron;ington, u prvu posetu nekog japanskog suverena SAD.1985 - Umro je američki filmski glumac Rok Hadson (Rock Hudson). U dugoj i veoma uspe&scaron;noj karijeri snimio je 63 filma u kojima je uglavnom igrao uloge romantičnih junaka. U poslednjoj godini života veliku pažnju skrenuo je javnim priznanjem da boluje od side.1990 - Na aerodromu u kineskom gradu Guangdžou poginulo je 127 ljudi kad je oteti kineski avion udario u dva aviona na pisti.1990 - Nezadovoljni politikom nove hrvatske vlasti, Srbi iz Kninske krajine blokirali su železnički i drumski saobraćaj i time prekinuli sve veze iz Zagreba ka jadranskoj obali.1991 - Počeli su sukobi hrvatskih snaga i Jugoslovenske narodne armije kod Dubrovnika. Narednih dana je opusto&scaron;ena okolina tog grada, a stari dubrovački grad je granatiran i ostao je bez struje i vode.1996 - Biv&scaron;i bugarski premijer Andrej Lukanov ubijen je iz vatrenog oružja ispred svoje kuće u Sofiji.1998 - Žan Pol Akajesu (Jean Paul Akayesu), biv&scaron;i major armije Ruande, optužen za genocid i zločine protiv čovečnosti, osudjen je u Hagu na tri doživotna zatvora.1999 - Kina i Rusija proslavile su prvom zajedničkom vojnom vežbom 50. godi&scaron;njicu svojih diplomatskih odnosa.2000 - Tokom postizborne krize u Srbiji Slobodan Milo&scaron;ević je putem državne televizije poručio da mu je &quot;savest potpuno mirna&quot;, iako se talas nezadovoljstva njegovom vi&scaron;egodi&scaron;njom vladavinom &scaron;irio zemljom. Generalni &scaron;trajk i blokade puteva paralisali su Srbiju, a &scaron;trajkovi i protesti počeli su i u državnim medijima koji su do tada bili pod Milo&scaron;evićevom kontrolom.2003 - Južnoafrikanac Džon Maksvel Kuci (John Maxwell Coetzee) dobio je Nobelovu nagradu za književnost.2009 - Irska je na &quot;popravnom referendumu&quot; ratifikovala Lisabonski sporazum sa 67,13 odsto glasova &quot;Za&quot;. Strahujući za suverenitet svoje države, Irci su ranije, juna 2008, odbacili ovaj sporazum.2010 - Letonska koaliciona vlada desnog centra osvojila je većinu glasova na parlamentarnim izborima, a premijer Valdis Dombrovskis je ostao na toj dužnosti.2012 - U oružanom napadu na studentski dom u Mubi, u severoistočnoj Nigeriji, u vreme studentskih izbora, ubijeno je 20 ljudi.2013 - Italijanski glumac Djulijano Djema (Giuliano Gemma), poznat po ulozi &quot;Ringa&quot; u &quot;&scaron;pageti-vesternima&quot;, poginuo je u saobraćajnoj nesreći. Igrao je u vi&scaron;e od 100 filmova i na televiziji - od komedije do avanture i istorijskih filmova.2014 - Lider socijaldemokrata Stefan Lofven izabran je za novog premijera &Scaron;vedske.2017 - Američki penzioner je ubio 58 ljudi i ranio 524, pucajći iz automatskog oružja sa 32. sprata jednog hotela na publiku koncerta kantri muzike u Las Vegasu i potom izvr&scaron;io samoubistvo.2020 - Pandemija kovida-19 produbila je krizu demokratije &scaron;irom sveta, dajući vlastima pokriće da ometaju izbore, ućutkuju kritičare i medije, slabe važne institucije i potkopavaju odgovornost potrebnu za za&scaron;titu ljudskih prava i javnog zdravlja, ocenio je Fridom haus (Freedom House) u izve&scaron;taju &quot;Demokratija tokom zatvaranja&quot;.

Na današnji dan, 2. oktobar

0 Komentari