Na današnji dan, 14. jul

1602 - Rođen je francuski državnik italijanskog porekla Žil Mazaren (Jules Mazarin), naslednik kardinala Ri&scaron;eljea (Richelieu) na dvoru Luja XIII (1642). Za vreme regenstva Ane Austrijske, majke Luja XIV, Mazaren je imao punu vlast i kao ve&scaron;t diplomata postavio je temelje francuske nadmoći u Evropi koja je do punog izražaja do&scaron;la u vreme vladavine Luja XIV.1789 - U Parizu narod je zauzeo zloglasni zatvor Bastilju, simbol monarhije. Taj dan smatra se početkom Francuske revolucije, dogadjaja koji je predstavljao prekretnicu u evropskoj istoriji. U Francuskoj se slavi kao nacionalni praznik.1817 - Umrla je francuska književnica Ana Lujza Neker (Anne Louise Necker), poznata kao Madam de Stal (Stael). Knjigom &quot;O Nemačkoj&quot; dala je veoma značajan doprinos teoriji francuskog i evropskog romantizma. Njen salon u Parizu bio je čuveno mesto okupljanja intelektualaca toga vremena.1867 - Alfred Nobel, izumitelj dinamita, prvi put je demonstrirao svoj izum u kamenolomu kod engleskog grada Redhil.1887 - Umro je nemački industrijalac i proizvodjač oružja Alfred Krup (Krupp). Prvi je počeo da proizvodi topove od livenog čelika i stekao monopol u snabdevanjun pruske armije topovima, stvarajući pri tom moćni metalur&scaron;ki koncern &quot;Krup&quot;.1889 - U Parizu je održan međunarodni socijalistički kongres koji su organizovale marksističke partije Nemačke i Francuske. Osnovana je Druga internacionala i doneta rezolucija o osmočasovnom radnom danu i o proslavi 1. maja kao dana međunarodne solidarnosti radnika.1901 - U Beogradu je svečano otvoreno prvo radničko pozori&scaron;te u Srbiji. Predstave su izvođene u kafani &quot;Radnička kasina&quot; na uglu Dečanske i Skopljanske (Nu&scaron;ićeve) ulice.1902 - U Sarajevu je osnovano srpsko kulturno-prosvetno dru&scaron;tvo &quot;Prosvjeta&quot;.1904 - Rođen je američki pisac, poreklom poljski Jevrej, Isak Ba&scaron;evis Singer (Isaac Bashevis), dobitnik Nobelove nagrade za književnost 1978. Smatra se najznačajnijim modernim piscem na jidi&scaron;u, mada se njegova dela pojavljuju isključivo u engleskom prevodu (&quot;Rob&quot;, &quot;Satana u Goraju&quot;, &quot;Madjioničar iz Lublina&quot;).1913 - Rođen je američki političar Lesli Linč King Junior (Leslie Lynch, Jr.), poznat kao Džerald Ford (Gerald), predsednik SAD od 1974. kada je kao potpredsednik zamenio Ričarda Niksona (Richard Nixon) koji je zbog afere Votergejt podneo ostavku. Na predsedničkim izborima 1976. pobedio ga je Džimi Karter (Jimmy Carter).1918 - Rođen je &scaron;vedski filmski i pozori&scaron;ni režiser i scenarista Ingmar Bergman, jedan od najznačajnijih filmskih stvaralaca 20. veka, dobitnik tri Oskara (&quot;Sedmi pečat&quot;, &quot;Divlje jagode&quot;, &quot;Devičanski izvor&quot;, &quot;Krici i &scaron;aputanja&quot;, &quot;Zmijsko jaje&quot;).1933 - U Nemačkoj su nacionalsocijalisti, koji su sa Hitlerom do&scaron;li na vlast u januaru, zabranili sve opozicione partije.1958 - U Iraku je izvr&scaron;en vojni udar u kojem su ubijeni kralj Fejsal II (Faisal) i premijer Nuri el-Said. Irak je progla&scaron;en republikom, a vlast je preuzeo general Abdul Karim Kasim (Kashem).1959 - Prvi brod na atomski pogon &quot;USS Long Beach&quot; porinut je u Kvinsiju, u Masačusetsu. Brod je imao dva nuklearna reaktora i mogao je postići brzinu od 30 čvorova na sat.1965 - Američki satelit &quot;Mariner 4&quot;, lansiran 1964, napravio je prve fotografije Marsa.1976 - Kineski graditelji zavr&scaron;ili su železničku prugu &quot;Tanzam&quot;, koja je povezala Zambiju i luku Dar-es-Salam u Tanzaniji.1992 - Milan Panić, američki biznismen srpskog porekla, izabran je za prvog premijera SR Jugoslavije.1997 - Međunarodni sud za ratne zločine na prostoru biv&scaron;e Jugoslavije u Hagu osudio je bosanskog Srbina Du&scaron;ana Tadića na 20 godina zatvora zbog uče&scaron;ća u etničkom či&scaron;ćenju bosanskih Muslimana 1992. na području Prijedora, u severozapadnoj Bosni.1998 - Umro je Ričard Mekdonald (Richard McDonald), koji je prokrčio put konceptu brze hrane i razvio ga u najveći lanac, &quot;McDonald&#39;s&quot;, restorana u svetu.1999 - Obnovljeni su avio letovi izmedju Argentine i Foklandskih ostrva, prvi put nakon Foklandskog rata iz 1982. godine.2000 - SAD i Vijetnam sklopili su, 25 godina nakon zavr&scaron;etka Vijetnamskog rata, trgovinski ugovor, koji je Hanoju otvorio put u Svetsku trgovinsku organizaciju.2000 - Sud u Majamiju obavezao je najveće američke proizvođače cigareta da plate 145 milijardi dolara na ime od&scaron;tete pu&scaron;ačima Floride zbog ugrožavanja njihovog zdravlja.2002 - Jedan pripadnik neo-nacističkog pokreta pucao je na francuskog predsednika Žaka &Scaron;iraka na proslavi Dana pada Bastilje. Osumnjičeni je brzo uhvaćen, a parada je nastavljena.2006 - U naletu tajfuna Bilis, koji je izazvao olujne ki&scaron;e i poplave u jugoistočnoj Kini, stradale su 482 osobe.2008 - Međunarodni krivični sud u Hagu optužio je sudanskog predsednika Omara al-Ba&scaron;ira za genocid nad afričkim plemenima u Darfuru. Od početka konflikta 2003. u sukobima izmedju snaga sudanskog predsednika Al-Ba&scaron;ira i lokalnih plemena život je izgubilo vi&scaron;e od 300.000 ljudi.2009 - Sud UN za ratne zločine u Ruandi, sa sedi&scaron;tem u Tanzaniji, osudio je biv&scaron;eg guvernera Kigalija potpukovnika Tarčisa Renzahoa na doživotni zatvor, kao jednog od glavnih pokretača genocida u Ruandi 1994. godine.2011 - Južni Sudan primljen je u Ujedinjene nacije kao 193. država članica ove svetske organizacije.2014 - Nadin Gordimer (91), južnoafrička književnica, dobitnica Nobelove nagrade za književnost, istaknuti borac protiv apardhejda, preminula je u Johanesburgu (&quot;Julski ljudi&quot;, &quot;Priča mog sina&quot;,&quot;Slučajni susret&quot;, &quot;Dodji sebi&quot;).2016 - Na &scaron;etali&scaron;tu u Nici kamion je ciljano uleteo u masu ljudi i usmrtio 84 osobe. Vozilom je upravljao Mohamed Bulel, francuski državljanin poreklom iz Tunisa.2021 - Evropska komisija je usvojila paket mera za suzbijanje posledica promene klime koji će uticati i na svakodnevni život građana, sa ciljem da EU do 2030. godine prepolovi ispu&scaron;tanje gasova koji zagrevaju i zagadjuju atmosferu.

Na današnji dan, 14. jul

0 Komentari