Na današnji dan, 8. mart

1846 - U Beogradu je otvorena prva čitaonica u Srbiji, nazvana Srpsko čitali&scaron;te, kasnije Čitali&scaron;te beogradsko.1879 - Rođen je srpski slikar i vajar Mihailo Milovanović, jedan od osnivača Udruženja likovnih umetnika Srbije, ratni slikar Vrhovne komande srpske vojske u Prvom svetskom ratu, autor čuvenih portreta srpskih vojvoda Radomira Putnika, Živojina Mi&scaron;ića, Stepe Stepanovića i Petra Bojovića, kralja Petra I Karađorđevića i regenta Aleksandra Karađorđevića.1879 - Rođen je nemački hemičar i fizičar Oto Han (Otto Hahn), koji je s Fricom &Scaron;trasmanom (Fritz Strassmann) 1939. otkrio cepanje jezgra atoma urana pomoću neutrona, čime je otvorio eru nuklearnih reaktora. Dobitnik je Nobelove nagrade za hemiju 1944.1889 - Umro je &scaron;vedski brodski inženjer i pronalazač Džon Erikson (John Ericsson), izumitelj prvog uspe&scaron;nog brodskog vijka.1910 - U Kopenhagenu je održana Druga konferencija žena socijalista, na inicijativu nemačke revolucionarke Klare Cetkin (Clara Zetkin). Na ovoj konferenciji je ustanovljen praznik Dan žena u znak sećanja na demonstracije američkih žena u Čikagu 8. marta 1909. Prva proslava Dana žena u Srbiji održana je 1914.1917 - Nemirima i &scaron;trajkovima u Petrogradu, počela je &quot;Februarska revolucija&quot; u Rusiji.1921 - Francuske trupe su u&scaron;le u Diseldorf i druge gradove u Ruru po&scaron;to Nemačka nije isplatila ratnu &scaron;tetu, &scaron;to je bila obavezna prema Versajskom mirovnom ugovoru potpisanom posle Prvog svetskog rata.1922 - U Zagrebu je izvr&scaron;ena smrtna kazna ve&scaron;anjem nad Alijom Alijagićem, koji je 1921. u Delnicama izvr&scaron;io atentat na jugoslovenskog ministra unutra&scaron;njih poslova Milorada Dra&scaron;kovića, tvorca Obznane, vladine uredbe kojom je zabranjen rad Komunističke partije Jugoslavije.1942 - Japanske trupe su u Drugom svetskom ratu zauzele glavni grad Burme Rangun, dan nakon &scaron;to su grad napustili Britanci.1942 - Umro je kubanski velemajstor Hose Raul Kapablanka (Jose Raoul Capablanca), svetski prvak u &scaron;ahu od 1921. do 1927. Titulu je osvojio pobediv&scaron;i u meču nemačkog velemajstora Emanuela Laskera, a izgubio je od ruskog velemajstora Aleksandra Aljehina.1950 - Sovjetski mar&scaron;al Kliment Voro&scaron;ilov objavio je da je SSSR u septembru 1949. isprobao atomsku bombu, u vreme kada se smatralo da je SAD jedina država koja poseduje nuklearno naoružanje.1965 - U Južni Vijetnam se iskrcalo 3.500 američkih marinaca, čime je počelo masovno uključenje kopnenih trupa SAD u Vijetnamski rat. Početkom 1968. broj američkih trupa u Južnom Vijetnamu popeo se na 525.000.1971 - Bokser Džo Frejzer pobedio Mohameda Alija i osvojio titulu apsolutnog prvaka sveta u te&scaron;koj kategoriji. U &quot;meču veka&quot; u njujor&scaron;kom Medison skver gardenu Ali je poku&scaron;ao da povrati titulu svetskog &scaron;ampiona koja mu je bila oduzeta 1968. godine zbog odbijanja da ode u Vijetnamski rat. Ali nije uspeo da povrati staru formu, bio je sporiji i teži nego ranije i Frejzer je pobedio odlukom sudija posle 15 rundi.1973 - U eksploziji automobila bombe, koju su podmetnuli pripadnici IRA-e ispred zgrade glavnog londonskog suda (Old Bailey) i sedi&scaron;ta Skotland Jarda u Londonu, poginula je jedna osoba, a ranjeno je 238.1993 - Uz posredovanje Međunarodnog komiteta Crvenog krsta iz logora u Bosni i Hercegovini pu&scaron;teno je 5.540 zarobljenika zatočenih tokom bosanskog rata. Prema saznanjima te organizacije ostalo je zatočeno jo&scaron; 3.100 zarobljenika u srpskim, hrvatskim i muslimanskim logorima.1994 - Vi&scaron;e od 100 intelektualaca iz celog sveta potpisalo je Apel svim evropskim vladama i UN zahtevajući da spreče masakre u Bosni i na teritoriji cele biv&scaron;e Jugoslavije i da SR Jugoslavija preda te&scaron;ko naoružanje UN. Ukoliko jugoslovenske vlasti to odbiju, zatraženo je da se njeno naoružanje uni&scaron;ti bombardovanjem iz vazduha, &quot;maksimalno &scaron;tedeći ljudske živote&quot;.1999 - Vojska &Scaron;ri Lanke je u blickrig operaciji zauzela vi&scaron;e od 500 kvadratnih kilometara teritorije na severu zemlje, koji je bio pod kontrolom separatističke gerilske grupe Tamilski tigrovi. U sukobima separatista i vladinih snaga od 1983. poginulo je oko 57.000 ljudi.2001 - NATO je odobrio ulazak jugoslovenskih vojno-policijskih snaga u prvi sektor Zone kopnene bezbednosti na administrativnoj granici Srbije i Kosova. Zona kopnene bezbednosti uspostavljena je na osnovu Kumanovskog sporazuma, koji su u junu 1999. potpisali NATO i Vojska Jugoslavije po zavr&scaron;etku vazdu&scaron;nih udara NATO na SR Jugoslaviju. Jugoslovenske snage u&scaron;le su u prvi sektor 14. marta.2001 - Međunarodni sud za ratne zločine u Hagu formirao je poseban tim za istragu zločina Oslobodilačke vojske Kosova. Prve optužnice protiv Albanaca sa Kosova podignute su u februaru 2003.2001 - U 102. godini umrla je Dam Ninet de Valoa (Dame Ninette de Valois), balerina i osnivač Britanskog kraljevskog baleta.2004 - Tribunal u Hagu otpečatio je optužnice protiv hrvatskih generala Mladena Markača i Ivana Čermaka, za zločine nad srpskim civilima u Kninskoj krajini tokom vojne akcije Oluja u avgustu 1995. Nakon toga obojica su se dobrovoljno predali tom sudu, koji ih je oslobodio krivice, Čermaka 2011. a Markača godinu dana kasnije.2005 - U specijalnoj operaciji u Čečeniji ubijen je lider separatista Aslan Mashadov, kojeg Moskva tereti za seriju smrtonosnih napada u Rusiji, uključujući i otmicu u &scaron;koli u Beslanu, kada je poginulo oko 400 talaca, od kojih su polovina bila deca.2010 - U verskim sukobima u centralnoj Nigeriji poginulo je najmanje 500 osoba.2013 - Umro je Evald Hajnrih fon Klajst (Ewald Heinrich von Kleist) poslednji živi učesnik neuspelog atentata na Adolfa Hitlera 1944. godine.2014 - Avion kompanije Malezija erlajns sa 239 putnika i članova posade na relaciji Kuala Lumpur - Peking izgubio je kontakt s kontrolom leta u Vijetnamu. Uprkos opsežnoj potrazi u koju se uključilo vi&scaron;e država, njegova sudbina ostala je nepoznata.2017 - Blizu dve milijarde evra duguje Velika Britanija Evropskoj uniji zbog propusta u naplati carine za kinesku robu koja je preko te zemlje u&scaron;la na trži&scaron;te Unije.

Na današnji dan, 8. mart

0 Komentari