Na današnji dan, 3. mart

1707 - Umro je car Aurangzeb, najmlađi sin cara Džehana (Jahan), poslednji veliki mogulski vladar Indije. Tokom njegove vladavine od 1658. Mogulsko carstvo je teritorijalno pro&scaron;ireno, ali je oslabljeno iznutra progonima hinduizma i fanatičnim &scaron;irenjem islama.1808 - Francuske trupe pod komandom mar&scaron;ala Joakima Mire (Joachim Murat) zauzele su Madrid.1847 - Rođen je američki fizičar &scaron;kotskog porekla Aleksander Grejem Bel (Alexander Graham Bell), pronalazač električnog telefona 1875. Bavio se istraživanjem mehanike govora i 1872. osnovao je u Bostonu &scaron;kolu učitelja za gluvoneme.1861 - Manifestom cara Aleksandra II ukinuto je kmetstvo u Rusiji. Vi&scaron;e od 47 miliona kmetova oslobođeno je feudalnog odnosa i dobilo pravo da trguje, da se bavi zanatima i svim poslovima u privredi.1875 - U Pariskoj operi prvi put je izvedena Bizeova (Bizet) opera &quot;Karmen&quot;.1878 - Potpisan je Sanstefanski mirovni ugovor Rusije i Turske kojim je Rusija poku&scaron;ala da &quot;istočno pitanje&quot; re&scaron;i u svoju korist i stvaranjem Velike Bugarske koja je obuhvatila i neka područja istočne Srbije, obezbedi prevlast na Balkanu. Zbog žestokog protivljenja evropskih sila, Srbije i Grčke izvr&scaron;ena je revizija Sanstefanskog ugovora na Berlinskom kongresu u junu iste godine.1886 - Nakon srpskog poraza kod Slivnice, Srbija i Bugarska zaključile su Bukure&scaron;tanski mir. Tromesečni rat koji je počeo kralj Milan Obrenović zbog pripajanja istočne Rumelije Bugarskoj, znatno je oslabio kraljev položaj u zemlji.1918 - U Brest-Litovsku je potpisan mirovni ugovor Sovjetske Rusije i Nemačke i njenih saveznika u Prvom svetskom ratu. Zbog unutra&scaron;nje nestabilnosti i izostanka podr&scaron;ke sila Antante, sovjetska vlast bila je prisiljena da napravi velike teritorijalne ustupke i pristane da Nemačkoj plati ratnu od&scaron;tetu.1924 - Narodna skup&scaron;tina u Ankari ukinula je Muslimanski kalifat i proterala iz zemlje kalifa i njegovu porodicu, kao deo reformi u modernizaciji zemlje predsednika Kemala Ataturka (Atatuerk).1924 - Kraljevina Italija je anektirala Slobodnu Državu Rijeku.1944 - Američki vojni avioni pojavili su se iznad Berlina, prvi put u Drugom svetskom ratu.1974 - U dotad najtežoj nesreći u istoriji civilnog vazduhoplovstva, poginulo je svih 346 ljudi u turskom putničkom avionu DC-10, koji se sru&scaron;io blizu Pariza.1980 - Vođa partije ZAPU Robert Mugabe ubedljivom većinom dobio je prve slobodne izbore u Rodeziji (Zimbabve) i potom formirao prvu većinsku crnačku vladu.1988 - Umro je poljski violinista Henrik &Scaron;ering (Henryk Szeryng) jedan od najvećih majstora violine 20. veka. Afirmisao se među vrhunske virtuoze već na početku karijere (1933) i sa &scaron;irokim repertoarom od barokne do savremene muzike, priređivao koncerte &scaron;irom sveta. Gostovao je i na Dubrovačkim letnjim igrama.1991 - Stanovnici Letonije i Estonije su ubedljivom većinom glasali za nezavisnost od Sovjetskog Saveza.1996 - Konzervativna Narodna partija Hosea Marije Asnara (Jose Maria Aznar) pobedila je na parlamentarnim izborim u &Scaron;paniji, čime je okončana 13-godi&scaron;nja vladavina socijalističkog premijera Felipea Gonsalesa (Gonzalez).1996 - Umrla je francuska spisateljica Margaret Diras (Marguerite Duras), autor vi&scaron;e romana među kojima su najpoznatiji &quot;Moderato kantabile&quot;, &quot;Bestidnici&quot;, &quot;Mornar iz Gibraltara&quot;. Napisala je i scenarij za film &quot;Hiro&scaron;ima, ljubavi moja&quot;.1996 - U eksploziji bombe podmetnute u autobus u centru Jerusalima poginulo je 19 ljudi, među kojima i bomba&scaron;-samoubica.1996 - Jugoslovenske vlasti uhapsile su Radoslava Kremenovića i Dražena Erdemovića, koje je Ha&scaron;ki sud osumnjičio za ratne zločine počinjene u Srebrenici u julu 1995, i predale ih Međunarodnom sudu. Kremenović je nakon istrage pu&scaron;ten, jer sud nije dokazao njegovu krivicu, a Erdemović, prvi optuženi koji je priznao krivicu, osuđen je na pet godina zatvora.1997 - Najmanje 125 ljudi je poginulo, a vi&scaron;e od 450 ranjeno kada je putnički voz u pakistanskoj provinciji Penđab u punoj brzini izleteo iz &scaron;ina.2000 - Međunarodni sud za ratne zločine u Hagu osudio je ratnog komandanta snaga bosanskih Hrvata generala Tihomira Bla&scaron;kića na 45 godina zatvora, zbog zločina koje su hrvatske snage počinile nad Muslimanima u srednjoj Bosni 1992-94. Apelaciono veće smanjilo je kaznu Bla&scaron;kiću na devet godina zatvora.2002 - Građani &Scaron;vajcarske izjasnili su se na referendumu da njihova država postane članica Ujedinjenih nacija.2004 - Srbija je dobila manjinsku vladu na čelu sa premijerom Vojislavom Ko&scaron;tunicom, koji je lider Demokratske stranke Srbije (DSS). Vlada je izabrana uz podr&scaron;ku Socijalističke partije Srbije (SPS).2004 - U Francuskoj je zakonom zabranjeno no&scaron;enje muslimanskih feredža u državnim &scaron;kolama.2005 - Avanturista Stiv Foset (Steve Fossett) prva je osoba na svetu koja je letela oko sveta bez prekida. Njegova letelica je sletela u Kanzas (SAD) nakon skoro tri dana provedenih u vazduhu.2008 - Umro je jedan od najvećih italijanskih i svetskih tenora 20. veka Djuzepe di Stefano, koji je nastupao u najvećim svetskim operskim kućama, uključujući milansku Skalu, njujor&scaron;ki Metropoliten i bečku i berlinsku operu. Upamćen je i po duetima sa čuvenom grčkom operskom divom Marijom Kalas.2009 - Odlukom Okružnog suda u Beogradu rehabilitovana je jedna od najvećih srpskih glumica Živana-Žanka Stokić, koja je za života bila optužena da je u vreme Drugog svetskog rata kulturno i umetnički sarađivala sa okupatorom.2010 - Umro je pisac i slikar Momo Kapor (&quot;Foliranti&quot;, &quot;Provincijalac&quot;, &quot;Una&quot;, &quot;Bele&scaron;ke jedne Ane&quot;...).2012 - Pristalice vrhovnog verskog vođe ajatolaha Ali Hamneija osvojile su vi&scaron;e od 75 odsto glasova na parlamentarnim izborima u Iranu i ubedljivo porazile snage predsednika Ahmadinedžada. Državni mediji naveli su da je na izbore iza&scaron;lo vi&scaron;e od 67 odsto od 48 miliona Iranaca sa pravom glasa.2016 - Tokom dve godine građanskog rata u Južnom Sudanu poginulo je oko 50.000 ljudi, dok je 2,2 miliona napustilo svoje domove zbog sukoba i gladi u toj zemlji, prema izvorima UN.2017 - U Izve&scaron;taju Američkog Stejt departmenta o stanju ljudskih prava u svetu za 2016. godinu konstatuje se pad slobode govora i udruživanja &scaron;irom sveta i otežan rad opozicionih grupa i aktivista za za&scaron;titu ljudskih prava.2019 - Na op&scaron;tim izborima u Estoniji najbolji rezultat je postigla opoziciona Reformska stranka, ali su novu koalicionu vladu dva meseca kasnije formirale Stranka centra (socijalni liberali), Domovina (konzervativci) i EKRE (desni populisti i nacionalisti). U izbornoj kampanji obe stranke su obećavale da neće sarađivati s EKRE-om.

Na današnji dan, 3. mart

0 Komentari