Na današnji dan, 22. januar

Oslobodio je delove zemlje od Mongola, ojačao centralnu vlast, a 1497. izdao prvi ruski zbornik zakona &quot;Sudbenik&quot;. Zbog ženidbe s vizantijskom princezom Zoe, smatrao se naslednikom Istočnorimskog carstva. U njegovo vreme se pojavila ideja o misiji Ruskog carstva kao za&scaron;titnika pravoslavlja u kojem bi Moskva bila &quot;Treći Rim&quot;.1517 - Vojska turskog sultana Selima I potukla je u bici kod Rajdanije blizu Kaira, memelučke snage i sedam dana potom u&scaron;la u Kairo, priključiv&scaron;i Egipat Otomanskom carstvu.1729 - Rođen je nemački pisac, kritičar i teoretičar umetnosti Gothold Efraim Lesing (Gotthold Ephraim Lessing), jedan od najznačajnijih pobornika evropskog prosvetiteljstva. Autor je prve nemačke gradjanske drame &quot;Mis Sara Sampson&quot; (1755), a delom &quot;Laokon ili o granicama slikarstva i pesni&scaron;tva&quot; postavio je temelje modernoj estetici.1771 - &Scaron;panija je ustupila Foklandska ostrva Velikoj Britaniji.1775 - Rođen je francuski fizičar i matematičar Andre Mari Amper (Marie Ampere), osnivač elektrodinamike. Zasnovao je teoriju magnetizma u nerazdvojivoj vezi s elektricitetom i proučio uzajamno dejstvo električnih struja. Po njemu je dobila naziv jedinica za merenje jačine električne struje.1788 - Rođen je engleski pisac Džordž Gordon Bajron (George, Byron), najistaknutiji pesnik romantizma i jedna od najpopularnijih ličnosti svoga vremena. Književnu slavu stekao je romantičnim epom &quot;Čajld Herold&quot; (1812), a potom i poemom &quot;Don Žuan&quot; i poetskim dramama &quot;Manfred&quot; i &quot;Kain&quot;. Umro je od malarije 1824. u Grčkoj, gde je pomagao oslobodilačku borbu protiv Otomanskog carstva.1808 - Portugalski kralj Žoao VI (Joao) pobegao je pred Napoleonovim trupama, zajedno s porodicom, u Brazil i premestio dvor iz Lisabona u Rio de Žaneiro.1840 - Prvi britanski doseljenici stigli su na Novi Zeland.1863 - U delu Poljske koji je na osnovu odluke Bečkog kongresa 1814-15. priključen Rusiji, izbio je ustanak pod vodjstvom &quot;stranke crvenih&quot; Jaroslava Dombrovskog (Jaroslaw Dabrowski). Ustanak je ugu&scaron;en posle nekoliko meseci, a Poljska je 1864. postala ruska gubernija.1894 - Umro je pesnik Vojislav Ilić, koji se smatra osnivačem moderne srpske lirike i tvorcem verističkog izraza. Značajno je uticao na srpsku poeziju pred kraj 19. veka (&quot;Ja ni&scaron;ta vi&scaron;e ne verujem&quot;, &quot;Zimska idila&quot;, &quot;Jesen&quot;, &quot;Tamara&quot;).1901 - Umrla je britanska kraljica Viktorija (Victoria). Tokom njene dugogodi&scaron;nje vladavine od 1837, koja je obeležila epohu (&quot;Viktorijansko doba&quot;), Britanska imperija je bila na vrhuncu privredne i političke moći.1905 - Carske trupe pucale su u Petrogradu na demonstrante, uglavnom radnike, koji su u mar&scaron;u krenuli na carski Zimski dvorac, zahtevajući demokratske slobode, kraj rata s Japanom i uspostavljanje ustavotvorne skup&scaron;tine. U &quot;krvavoj nedelji&quot;, kako je kasnije nazvan taj dan, ubijeno je najmanje 500, a ranjeno vi&scaron;e hiljada ljudi.1917 - Umro je arhitekta Jovan Ilkić, koji je znatno uticao na razvoj arhitekture u Srbiji u prvoj polovini 20. veka. Bio je 30 godina glavni projektant Ministarstva gradjevina i projektovao mnoga značajna zdanja u Beogradu: Skup&scaron;tina Jugoslavije, hotel &quot;Moskva&quot;, Oficirski dom, zgrada Protokola.1941 - Italijanske snage su u Drugom svetskom ratu kapitulirale u Tobruku pred britanskom Osmom armijom posle 11 dana opsade.1944 - Počelo je iskrcavanje savezničkih snaga kod Ancija u Italiji u Drugom svetskom ratu.1973 - U udesu jordanskog &quot;Boinga 707&quot; s muslimanskim hodočasnicima na povratku iz Meke, koji se u plamenu sru&scaron;io na aerodromu u nigerijskom gradu Kano, poginulo je 176 ljudi.1973 - Umro je biv&scaron;i predsednik SAD Lindon Bejnz Džonson (Lyndon Baines Johnson). Potpredsednik od 1960. za vreme mandata Džona Kenedija (John Kennedy), postao je predsednik kada je Kenedi ubijen u Dalasu 1963, a ponovo je izabran 1964. Tokom njegovog mandata do&scaron;lo je do eskalacije rata u Vijetnamu, &scaron;to je u svetu i u SAD izazvalo o&scaron;tre kritike njegove politike.1980 - Sovjetski disident, fizičar Andrej Saharov, dobitnik Nobelove nagrade za mir 1975, uhap&scaron;en je, oduzete su mu počasti i proteran je iz Moskve u Gorki.1993 - Nakon godinu dana relativnog mira, ponovo se rasplamsao rat u Hrvatskoj kada su hrvatske snage napale kraji&scaron;ke Srbe u zonama pod za&scaron;titom UN. Predsednik tzv. Republike Srpske Krajine Goran Hadžić proglasio je ratno stanje i zatražio pomoć SR Jugoslavije, a u Srbiji je počela prisilna mobilizacija srpskih izbeglica iz Hrvatske. Paravojne formacije Željka Ražnatovića Arkana i kapetana Dragana iz Srbije stigle su na hrvatsko rati&scaron;te.1995 - U samoubilačkoj bomba&scaron;koj akciji palestinskog teroriste u Izraelu, poginulo je 19 i ranjeno oko 60 ljudi, medju kojima veći broj izraelskih vojnika koji su na stanici čekali autobus.2001 - SR Jugoslavija je dobila status specijalnog gosta u Savetu Evrope, kao znak podr&scaron;ke demokratskim promenama po zbacivanju Slobodana Milo&scaron;evića s vlasti oktobra 2000.2002 - Bosna i Hercegovina postala je punopravna članica Parlamentarne skup&scaron;tine Saveta Evrope.2002 - Na dvodnevnoj medjunarodnoj donatorskoj konferenciji za obnovu Avganistana održanoj u Tokiju obećana je pomoć od 4,5 milijarde dolara.2004 - Vaseljenski patrijarh Vartolomej, duhovni vođa pravoslavne crkve, posetio je Kubu, gde je otvorio prvu pravoslavnu crkvu, izgrađenu od revolucije 1959. godine.2004 - Umro je Bili Mej, američki muzički aranžer, koji je tokom &scaron;est decenija karijere aranžirao pesme Frenka (Frank) Sinatre i Neta (Nat) Kinga Kola. Pisao je i muziku za džez pevače od Ele Ficdžerald (Ella Fitzgerald) i Anite O&#39;Dej do Luisa Armstronga i Binga Krozbija (Krosby).2009 - Umro Zvonimir Skerl, dirigent, pijanista, trombonista, kompozitor i aranžer, dirigent Big Benda orkestra RTS-a.2010 - Vladika ni&scaron;ki Irinej izabran za 45. patrijarha Srpske pravoslavne crkve.2010 - Preminula je britanska glumica Džin Simons (Jeans Simmons), zvezda koja je igrala Ofeliju uz Lorensa Olivijea kao Hamleta, pevala u mjuziklu sa Marlonom Brandom i glumila uz Gregora Peka, Pola Njumena i Kirka Daglasa.2012 - Na referendumu o pristupanju Hrvatske Evropskoj uniji, gradjani Hrvatske i hrvatska dijaspora izjasnili su se dvotrećinskom većinom za ulazak u EU, predvidjen za 1. jul 2013. godine.2016 - Sabor Hrvatske podržao je većinom glasova vladu premijera Tihomira Ore&scaron;kovića, nakon vi&scaron;e od dva meseca od parlamentarnih izbora.2020 - Skup&scaron;tina Grčke imenovala je Katerinu Sakelaropulu (Sakellaropoulou) kao prvu predsednicu u istoriji te države.2024 - Srbija, Severna Makedonija i Albanija potpisale su protokole o slobodnom pristupu trži&scaron;tu rada u te tri zemlje u okviru inicijative &quot;Otvoreni Balkan&quot;.

Na današnji dan, 22. januar

0 Komentari