Rio de Žaneiro: Fudbal, karneval, favele, rajske plaže

6,3 miliona stanovnika živi na području grada, što ga čini šestim najvećim u Americi i 26. na svetu.

Rio su osnovali Portugalci 1565. godine.

Rio je grad fudbala, karnevala, bosa nove, favela, rajskih plaža... Prva pomisao na taj grad su Kopakabana, Ipanema, kostimirane devojske koje tokom karnevala igraju na ulicama... Ono što je Ajfelov toranj za Pariz ili Big Ben za London, to je statua Isusa za Rio na brdu Korkovadu. Tu su i brdo Šećerna glava sa žičarom koja ide do njegovog vrha, zatim Sambodrom, mesto gde se održava glavna karnevalska parada, kao i stadion Marakana, jedan od najvećih u svetu. Karneval i proslava Nove godine su među najznačajnijim događajima za stanovništvo, ali i magnet za turiste. Karneval pokazuje svo kulturno bogatstvo i raznolikost Brazila.

Rio je tipičan brazilski grad u pogledu velikih razlika između bogatih i siromašnih. Iako je u pitanju jedan od najvećih svetskih gradova, značajan procenat populacije živi u siromaštvu. Ono je najizraženije u favelama, ekonomskim, socijalnim i političkim marginama grada. Asocijacija na ova predgrađa su kriminal, narko bande, siromaštvo. Rio je drugi grad Brazila po visini bruto nacionalnog proizvoda, ispred njega je samo Sao Paulo.

Rio ima tipičnu tropsku klimu sa visokim temperaturama i vlažnošću tokom čitave godine. Letnje vrućine dostižu i više od 40°C. Ipak, veliki broj vodenih površina i blizina brda i planina čine leto u Riju podnošljivim. Padavine su česte, naročito u letnjim mesecima, kada su moguće i oluje, ali ne i tropski cikloni.

Osnovan: 1. mart 1565.
Stanovnika: 6,3 miliona (11,6 na širem geografskom području)
Nadmorska visina: 0 - 1.021m
Država: Rio de Žaneiro

Savezna država

Treća po broju stanovnika i ekonomiji, Rio de Žaneiro je 24. država po veličini teritorije u Brazilu i najpoznatija je po svom najvećem i glavnom gradu. Nalazi se na jugoistoku Brazilu i, uz Baiju i Maranjao, ima najdužu i najpopularniju obalu.

Obala je duga 635 kilometara i čine je zalivi Guanabara, Sepetiba i Ilha Grande. Neki delovi su pravi raj za ronioce sa svom svojom vegetacijom, lagunama, uvalama i tropskim biljem. Većina teritorije sastoji se od visoravni koje prelaze u planine više od 1.000 metara koje razdvajaju Rio od Sao Paula.

Tropske šume nekada su pokrivale veći deo države Rio de Žaneiro, čak 90 odsto. Situacija se znatno promenila poslednjih godina. Zbog urbanizacije i plantaža (kafe i šećerne trske) šume su posečene. Preostale su uglavnom na planinama.

Najveći udeo u bruto domaćem proizvodu ima industrija (51,6%), sledi uslužni sektor (47,8%) i poljoprivreda svega 0,6%.

Fudbal u gradu

Fudbal je, naravno, najpopularniji sport u Rio de Žaneiru, gradu pet velikih brazilskih klubova – Vasko da Game, Botafoga, Fluminensea, Flamenga i Amerike.

U statutu kluba označen kao „sportska, rekreativna, obrazovna i filantropska organizacija za javnu upotrebu“, Vasko da Gama osnovan je pre nešto više od veka. Osnovali su ga Portugalci, a i danas je portugalska zajednica u Brazilu naklonjena ovom klubu. Četiri puta bio je prvak Brazila, a 2000. osvojio je titulu na klupskom šampionatu sveta.

Botafogo, poznat i kao ‘Usamljena zvezda’, klub je iz predgrađa Rija. Ima dve titule nacionalnog šampiona. Dom fudbalera Fluminensea je Marakana, jedan od najpoznatijih stadiona na svetu. Kao i Vasko, i klub iz Larenžeireša osvojio je tri titule brazilskog šampiona.

I Flamengo svoje utakmice igra najčešće na Marakani jer je njegov stadion Gavea malog kapaciteta. Jedan je od najtrofejnijih brazilskih klubova sa šest titula nacionalnog šampiona i tri kupa.

Amerika je jedini klub u Riju koji nema nijednu titulu prvaka Brazila.

Vasko da Gama
Serija A – 4 (1984, 1989, 1997, 2000)
Kup Brazil – 1 (2011)
Torneio Rio-Sao Paulo – 3 (1958, 1966, 1999)
Državne titule – 22

Kupa Libertadores – 1 (1998)

Botafogo
Serija A – 2 (1968, 1995)
Torneio Rio-Sao Paulo – 4 (192, 1964, 1966, 1998)
Državne titule – 20

Kopa CONMEBOL – 1 (1993)

Fluminense
Serija A – 4 (1970, 1984, 2010, 2012)
Kup Brazila – 1 (2007)
Torneio Rio-Sao Paulo 2 (1957, 1960)
Državne titule – 31

Flamengo
Serija A – 6 (1980, 1982, 1983, 1987, 1992, 2009)
Kup Brazila – 3 (1990, 2006, 2013)
Državne titule – 33
Torneio Rio-Sao Paulo – 1 (1961)

Kopa Libertadores – 1 (1981)
Interkontinentalni kup – 1 (1981)

Stadion

Stadion Žornalista Mario Filjo izgrađen je za Svesko prvenestvo u Brazilu 1950. godine, danas daleko poznatiji kao Marakana i najveći je na svetu. Upravo se na tom mestu odigrala jedna od najdramatičnijih utakmica u istoriji šampionata sveta između Brazila i Urugvaja.

Na Marakani će se ove godine igrati sedam mečeva, među njima i finale 13. jula. Kapacitet je smanjen za ovaj šampionat na 73.531 mesto.

Tokom priprema za Svetski kup bilo je mnogo problema sa postavljanjem krova, ali je sve urađeno u dogovoru sa Nacionalnim institutom za očuvanje kulturnog i umetničkog nasleđa.

Marakana je inače druga najposećenija turistička lokacija u gradu.

Marakana
Kapacitet: 73.531
Izgrađen: 1950.
Rekontrukcija: 2000, 2006, 2013.
Rekordna poseta: 199.854 (Brazil – Urugvaj, 1950. godine)

Argentina – Bosna i Hercegovina, 15. jun
Španija – Čile, 18. jun
Belgija – Rusija, 22. jun
Ekvador – Francuska, 25. jun
osmina finala, 28. jun
četvrtfinale, 4. jul
finale, 13. jul

Poznate ličnosti

Rio de Žaneiro je najpoznatiji po svojim fudbalerima, među njima su Luis Nazario da Lima Ronaldo, Ziko, Romario... Rio je takođe rodni grad Toma Žobima, muzičara i kompozitora, jednog od osnivača bosa nove, čoveka koji je zauvek promenio brazilsku muziku.

Jedan od najpoznatijih pisaca na svetu Paulo Koeljo je rođen u ovom gradu, kao i trostruki šampion Formule 1 Nelson Pike.

Među slavnim ljudima iz Rija je i pisac Vinicijus de Moraeš. pevačica i kompozitor Marisa Monte.

Ronaldo (1976)
Ziko (1953)
Romario (1966)
Žairzinjo (1944)
Karlos Alberto Tores (1944)
Nelson Pike (1952)
Robson da Silva (1964)
Đan Madruga (1958)
Sandra Pires (1973)
Džeki Silva (1962)
Paulo Koeljo (1947)
Tom Žobim (1927-1994)
Fabricio Moreti (1980)
Oskar Nimajer (1907-2012)

Slavni fudbaleri

Odrasli u predgrađima Rija, većina fudbalera iz ovog grada je zahvaljujući fudbalu pobegla iz favela. Fudbal se u Riju igra svuda. Na stadionu, ulici, plaži, poljani... Neki od najvećih fudbalera potiču upravo iz ovog grada.

Luis Nazario da Lima rođen je u Riju 1976. godine. Deset godina ranije rođen je Romario, čovek koji je Brazilu doneo četvrtu titulu šampiona sveta.

Još jedan bivši šampion sveta je iz ovog grada – Žairzinjo koji je titulu osvojio 1970. godine.

Ziko sa Brazilom nije stigao do ‘boginje’, ali jeste jedan od najboljih fudbalera kojeg je ova zemlja imala.

Karlos Alberto Tores, jedan od najboljih odbrambenih igrača svih vremena takođe je rođen u Riju.

Ronaldo – 98 utakmica, 62 gola (Brazil)
Ziko – 71 utakmica, 48 golova (Brazil)
Romario – 70 utakmica, 55 golova (Brazil)
Žairzinjo – 81 utakmica, 33 gola (Brazil)
Karlos Alberto Tores – 53 utakmice, osam golova (Brazil)