Izlet na jug Srbije - Novi Pazar, Petrova crkva i Đurđevi stupovi

Osim preplitanja najstarijih začetaka srpske države (Stari grad Ras, UNESCO) i kasnije osmanske vlasti, južno od Kraljeva ovaj deo Srbije obiluje šumom i prelepim valovitim pejzažima koje u proleće i leto bujaju nijansama zelene.

Vozeći se Ibarskom magistralom južno od Kraljeva u smeru ka Novom Pazaru, sa leve strane reke, na brdu primetićete srednjovekovni grad-tvrđavu Maglič, a nešto kasnije sa desne strane puta naići na odvajanje za prelepi Manastir Studenicu (XII vek, UNESCO).

Foto: Ivana Dukèeviæ

Još južnije, nadomak Novog Pazara nalazi se najstarija crkva Srbije - Petrova crkva iz kasnog IX veka, a nedaleko od nje i Manastir Đurđevi stupovi (kraj XII veka), kao i Manastir Sopoćani (XIII vek, UNESCO).

Crkva Svetih apostola Petra i Pavla, poznatija je kao Petrova crkva. Nalazi se na severoistočnom obodu grada Novog Pazara i do nje se iz centra stiže u roku od samo nekoliko minuta, gradskim taksijem. Tačan period podizanja crkve nije poznat.

Na osnovu posrednih istorijskih podataka i po obliku dela crkve za koji se smatra da je najstariji, pretpostavlja se da je podignuta u kasnom IX ili ranom X veku, kada je postala sedište Raške episkopije.

Foto: Ivana Dukèeviæ

Za srpsku istoriju ovaj hram ima poseban značaj, jer se za njega vezuju neki od najvažnijih događaja iz života Stefana Nemanje - pretpostavlja se da je crkva mesto gde je kršten, gde se održao sabor protiv bogumila i predao vlast sinu Stefanu.

Zajedno sa Starim gradom Rasom i Sopoćanima, Petrova crkva je uvrštena na listu UNESCO-ve svetske baštine.

U Petrovu crkvu moguće je ući ukoliko u vreme posete sretnete osobu koja inače jedina ima ključeve crkve, i povremeno otvara kapije ovog zdanja na molbu slučajnih turista. Vremenom, oko crkve je na mestu najstarijeg groblja niklo i nešto mlađe sa stećcima, koji imaju zanimljive inskripcije.

Taksijem koji smo iznajmili u centru Novog Pazara, posle obilaska Petrove crkve uputili smo se na drugi brežuljak koji gleda na grad, u manastir koji nosi naziv Đurđevi stupovi.

Foto: Ivana Dukèeviæ

Sazidan je krajem XII veka kao zadužbina velikog župana Stefana Nemanje, po predanju u znak zahvalnosti Svetom Đorđu za izbavljenje iz pećine u koju su ga zatočila braća.

Manastirska crkva sa kupolom ima karakteristične kule – stupove, po kojima je i dobila naziv. Ovo zdanje smatra se začetkom raške stilske grupe religioznih spomenika.

O značaju ovog manastira svedoči podatak da su u njemu počivale mošti kralja Dragutina, drugog ktitora, koji je proširio crkvu. Manastir je teško stradao za vreme austrijsko-turskih ratova krajem XVII veka i u ratovima XX veka.

Nakon Drugog svetskog rata, jedan deo fresaka je prenet u Narodni muzej u Beogradu. Godine 1979. godine, uvršten je na listu UNESCO-ve svetske baštine kao deo celine Stari Ras sa Sopoćanima.

Foto: Ivana Dukèeviæ

Grad Novi Pazar

Najstariji deo Novog Pazara, smestio se oko Stare čaršije koja se nalazi u delu grada na desnoj obali reke Raške.

Staro gradsko jezgro sadrži značajne spomenike kulture iz perioda vladavine Osmanlija - između XV i XIX veka, kao Altun-alem džamiju, Arap džamiju sa nizom trgovačkih objekata koji je okružuju, Stari Isa-begov hamam, itd.

U centralnom delu grada dominira Novopazarska tvrđava, srednjovekovno tursko utvrđenje koje je podigao Isa-beg Isahović u XV veku prilikom osnivanja Novog Pazara. Utvrđenje čine tri ugaone tabije – bastioni, i kula poznata kao Stara izvidnica ili Kula Motrilja, smeštena između severne i zapadne tabije.

Foto: Ivana Dukèeviæ

Odmah pored Novopazarske tvrđave, u Staroj čaršiji nalazi se pregršt radnji koje nude srebrni i zlatni nakit, stišnjene između starinskih pekara gde se somuni peku u zemljanim pećima, pokraj radnji u kojima može da se kuvi goveđi sudžuk.

Jedna od meni najzanimljivijih kuća u srcu Stare čaršije je kafedžinica - Kafe Teferič, kuda sam se tokom posete Novom Pazaru uputila na pravu tursku kafu.

Ušla sam u vremešni čardak ni na nebu, ni na zemlji, koji od spolja pomalo izgleda kao da se od starosti nakrivio i da jedva odoleva zubu vremena, i videla da u ovoj kafedžinici borave isključivo muškarci.

Foto: Ivana Dukèeviæ

Činjenica da žene ovde ne ulaze, stvorila je malu nelagodu pri pronalaženju astala u ćošku prostorije, ali je želja da fotografišem mesto gde se spravlja prava turska kafa prihvaćena sa dobrodošlicom.

U centru Novog Pazara, kod Sebilja koji je nalik onom najčuvenijem sarajevskom, ali i beogradskoj kopiji na dnu Skadarlije, nalazi se verovatno jedna od najboljih ćevabdžinica Srbije - Roštilj Šadrvan.

Nakon jela u ovom mi u Beogradu i od lokalaca preporučenom restoranu, mogu samo da napišem da ovako dobre ćevape u Srbiji nisam jela. Meso ćevapčića toliko je mekano, da se tope u ustima, i uz golijski jogurt i vruć somun deo su neizostavne posete Novom Pazaru.ž

Piše: Ivana Dukčević

Izvor: Instagram, Internet i Facebook stranica"Umetnost putovanja"

Tekst i fotografije deo su internet stranica "Umetnost putovanja", zaštićeni su Zakonom o autorskim i srodnim pravima. Nije dozvoljeno kopiranje, niti objavljivanje.