Pokušaji smenjivanja patrijarha

Patrijarh Pavle je poslednji put predsedavao Svetom arhijerejskom saboru u maju 2007. godine. Zbog posledica povrede kuka 8. decembra 2005. godine već se veoma otežano kretao, uz pomoć hodalice. Jesenji sabor 2007. godine je odložen, a mitropolit Amfilohije, kao najstariji član Svetog sinoda, određen je da zamenjuje Njegovu svetost u crkvenoj vladi.

Do tada prigušeni glasovi arhijereja SPC, koji su od 2001. godine u nekoliko navrata na saborima tražili patrijarhovo povlačenje sa svetosavskog trona, postali su sve glasniji. Poznavaoci crkvenih prilika kažu da je patrijarhu ostavka tražena i 1995. godine, u vreme pregovora u Dejtonu.

Iako se pravoslavni patrijarsi biraju doživotno, pojedine vladike su, pozivajući se na istorijske presedane, smatrale da bi patrijarh Pavle trebalo da ode u penziju i da na njegovo mesto dođe neko od vladika koji bi uspešnije mogao da se nosi sa izazovima s kojima se susretala Crkva u burnom postpetooktobarskom periodu.

Kako navodi "Politika“, Sabor u maju 2008. godine umalo nije prekinut jer vladike nekoliko dana nisu mogle da se dogovore ko će u odsustvu patrijarha predsedavati crkvenoj skupštini.

Nekoliko saborskih delegacija je tada posećivalo patrijarha u pokušaju da pronađu rešenje za blokadu Sabora. Tada je opet potezana mogućnost da se patrijarh povuče, ali sabor je, ipak, završen kompromisom.

Ali, kao grom iz vedra neba odjeknulo je saopštenje kojim je Sveti sinod potvrdio da je patrijarh Pavle 12. oktobra 2008. godine, ipak, odlučio da se povuče.

U kratkom saopštenju posle sednice crkvene vlade se kaže da je patrijarh "na osnovu člana 111. Ustava Srpske pravoslavne crkve podneo molbu kojom zbog zdravstvenih razloga i nemoći umoljava Sveti arhijerejski aabor da mu, na svome predstojećem jesenjem redovnom zasedanju, 11. novembra 2008. godine, odobri povlačenje iz aktivne službe. Sveti sinod je ovu molbu Njegove svetosti patrijarha Pavla dostavio Svetom arhijerejskom saboru u nadležnost.”

Iako se tada mislilo da je put za sazivanje izbornog sabora otvoren, na crkvenoj skupštini je došlo do preokreta. Naime, o patrijarhovoj molbi da se povuče nije se ni glasalo jer je većina arhijereja bila protiv toga da se patrijarh Pavle penzioniše i umolila ga da ostane i dalje na svetosavskom tronu.

Ovakvoj odluci najviše se protivio episkop zahumsko-hercegovači Grigorije preko pisma upućenog arhijerejima Srpske crkve, koje je dospelo u javnost. Episkop šabački Lavrentije je, pak, odbijanje Sabora da raspravlja o patrijarhovoj ostavci protumačio kao da to pitanje više ne može da se pokrene.

Ali, i na ovogodišnjem majskom Saboru pojedine vladike su uprkos odluci prethodnog Sabora ponovo pokušale da u dnevni red uvrste pitanje patrijarhovog povlačenja. Ali, kako se saznaje, s 20 glasova protiv i 15 za ovaj predlog nije prihvaćen.

Tim povodom saopštenjem se oglasio portparol Sabora, episkop bački Irinej, koji je poručio:

"Posle dužeg i svestranog razmatranja prilika u SPC izazvanih dugotrajnom bolešću patrijarha Pavla, kao i razmene mišljenja o načinu funkcionisanja vitalnih crkvenih ustanova, Sabor je odlučio da ostane pri svojoj odluci sa prethodnog zasedanja po kojoj patrijarh i dalje ostaje na čelu SPC“, navodi "Politika“.