23.03.2024.
0:00
Na današnji dan, 23. mart
809 - Umro je bagdadski kalif Harun al-Rašid (Harun Pravedni).
Tokom vladavine od 786. do 809. uspešno je ratovao protiv Vizantije i Hazara, razmenjivao je poslanice i darove s Karlom Velikim i održavao diplomatske odnose s Kinom. Njegov lik idealizovan je u a
1391 - Umro je Tvrtko I Kotromanić, bosanski ban od 1353, a od 1377. kralj. Najmoćniji bosanski vladar krunisan je u manastiru Mileševi uzevši titulu kralja Srbije i Bosne, čemu je 1382. dodao titulu kralja Dalmacije, Hrvatske i Primorja. Njegovom smrću okončano je širenje i uspon bosanske države.
1765 - Britanski parlament doneo je Zakon o taksama, namećući dažbine i američkim kolonijama.
1801 - U zaveri dvorskih oficira ubijen je ruski car Pavle I Petrovič Romanov. Nasledio ga je sin Aleksandar I.
1842 - Umro je francuski pisac Anri Bejl Stendal (Henri Beyle Stendhal), začetnik velike epohe francuskog realizma i jedan od tvoraca realističkog i psihološkog romana ("Crveno i crno", "Parmski kartuzijanski manastir", "Lisjen Leven").
1861 - Ujedinjena Italija formirala je prvu vladu, a prvi premijer postao je grof Kamilo Benso di Kavur (Camillo, Cavour), istaknuti borac za ujedinjenje Italije.
1863 - Rodjen je srpski geolog Svetolik Radovanović, član Srpske kraljevske akademije, profesor Univerziteta u Beogradu, prvi ministar privrede u Srbiji. Reformisao je srpsko rudarsko i šumarsko zakonodavstvo, a 1892. je s geologom Jovanom Žujovićem osnovao Srpsko geološko društvo.
1903 - U demonstracijama oko 5.000 studenata, djaka i radnika protiv apsolutističkog režima srpskog kralja Aleksandra Obrenovića, koje su organizovali studenti - socijalisti Dimitrije Tucović i Triša Kaclerović, u Beogradu je u sukobu s policijom poginulo pet, a ranjeno šest ljudi. Uhapšeno je više od 120 demonstranata, protiv 27 podignuta je optužnica, a Tucović i Kaclerović su morali da emigriraju.
1910 - Rodjen je japanski filmski režiser Akira Kurosava, koji je proslavio japansku kinematografiju, jedini režiser dobitnik dva Oskara za najbolji inostrani film ("Rašomon", "Sedam samuraja", "Krvavi presto", "Kagemuša").
1912 - Rodjen je nemački inženjer Verner fon Braun (Wernhervon), konstruktor raketnih projektila "Fau-1" i "Fau-2", kojima je u Drugom svetskom ratu bombardovana Velika Britanija. Posle rata emigrirao je u SAD, gde je rukovodio proizvodnjom raketnih projektila "Redstoun" i "Jupiter C", kojim je 1958. lansiran prvi američki veštački satelit "Eksplorer-1".
1918 - Gigantski nemački top "Velika Berta" bombardovao je u Prvom svetskom ratu Pariz s više od sto kilometara razdaljine.
1919 - Benito Musolini (Mussolini) osnovao je u Milanu Fašističku partiju (Fasci di Combattimento).
1945 - Počela je Bitka na Rajni u Drugom svetskom ratu, izmedju saveznika i Nemačke, završena u aprilu pobedom savezničkih snaga.
1950 - Stupila je na snagu Konvencija o osnivanju Svetske meteorološke organizacije i ustanovljen je Svetski meteorološki dan.
1953 - Umro je srpski vajar Djordje Jovanović, član Srpske akademije nauka i umetnosti, profesor i direktor Umetničke škole u Beogradu, tvorac bista mnogih državnika, vojskovodja, naučnika, umetnika i više javnih spomenika.
1956 - Pakistan je prema novom ustavu postao Islamska Republika.
1966 - Kanterberijski nadbiskup sastao se u Rimu s papom. To je bio prvi susret dva crkvena poglavara od osnivanja Anglikanske crkve pre 400 godina.
1983 - Umro je Barni Klark (Barney Clark), prvi čovek kojem je ugradjeno veštačko srce. Klark je s veštačkim srcem živeo 112 dana.
1994 - Predsednički kandidat vladajuće Revolucionarne institucionalne partije Meksika Luis Donaldo Kolosio (Colosio) ubijen je na predizbornom mitingu u Tihuani.
1999 - Predsednik SR Jugoslavije Slobodan Milošević odbio je, nakon višednevnih pregovora s medjunarodnim posrednicima, uključujući i specijalnog izaslanika SAD Ričarda Holbruka (Richard Holbbrooke), mirovni plan za Kosovo i razmeštanje stranih trupa u pokrajini. Generalni sekretar NATO-a je potom aktivirao naredbu o otpočinjanju vazdušnih udara na SR Jugoslaviju, koji su počeli narednog dana.
2001 - Nakon 15-godišnje misije u svemiru, ruska svemirska stanica "Mir", koja je svojevremeno Rusiji donela status "svemirske sile" uništena je potapanjem u Tihom okeanu.
2003 - Na referendumu preko 92 odsto gradjana Slovenije izjasnilo se za ulazak te zemlje u Evropsku uniju.
2006 - Južnoafrikanac Majk (Mike) Horn i Norvežanin Borg (Borge) Ousland prvi su ljudi koji su skijama prešli preko zamrznutog Arktičkog okeana, čime su okončali ekspediciju dugu 1.000 km - od severnog Sibira do Severnog pola.
2010 - Predsednik SAD Barak Obama (Barack) potpisao je istorijski zakon o zdravstvenoj zaštiti koja se proširuje na desetine miliona Amerikanaca i kojim se sprečavaju zloupotrebe osiguravajućih kompanija.
2011. - Preminuo je političar, diplomata i pisac Živorad Kovačević. Bio je gradonačelnik Beograda (1974-1982), ambasador SFRJ u Vašingtonu (1987-1989) opozvan zbog neslaganja sa politikom Slobodana Miloševića, osnivač i kopredsednik Igmanske inicijative i predsednik Evropskog pokreta u Srbiji (od 1999). Autor je više publicističkih dela medju kojima su najpoznatija "Srbija i svet: izmedju arogancije i poniznosti" i "Amerika i raspad Jugoslavije", kao i tri srpsko-engleska rečnika.
2011 - Umrla je američka glumica i jedna od najvećih holivudskih zvezda Elizabet Tejlor (Elizabeth Taylor). Dobitnica je dva Oskara za uloge u filmovima "Ko se boji Virdžinije Vulf" i "Butterfiled 8", a zapažene uloge ostvarila je i u filmovima "Mačka na usijanom limenom krovu", "Kleopatra", "Div", "Lesi se vraća kući".
2013 - Nigerijski romanopisac, pesnik i kritičar Činua Ačebe preminuo je u Bostonu (SAD) u 82. godini. Svetsku slavu stekao je svojim debitantskim romanom "Svet koji nestaje" (Things Fall Apart) iz 1958, koji se smatra najčitanijom knjigom moderne afričke književnosti.
2014 - Umro je Adolf Suares (Adolfo Suarez) prvi demokratski izabran premijer Španije (1977) posle gotovo četiri decenije fašističke diktature Franciska Franka.
2019 - U napadu na selo etničke zajednice Fulani u centralnom delu Malija poginulo je više od 100 ljudi. Napad su izveli pripadnici etničke zajednice Dogoni koji optužuju Fulane da podržavaju džihadiste povezane s terorističkim grupama na severu te zemlje.
2020 - Preko milijardu ljudi u više od 50 zemalja sveta i teritorija pozvano je da ostane u izolaciji, što je jedna od mera u borbi protiv pandemije korona virusa.
2023 - Svetska atletika zabranila je transrodnim atletičarkama da se takmiče u ženskoj konkurenciji na međunarodnim takmičenjima.
Komentari 0
Pogledaj komentare Pošalji komentar