25.10.2024.
0:00
Na današnji dan, 25. oktobar
732 - Franački vladar Karlo Martel u bici kod Poatjea teško porazio Omejadski halifat i time definitivno zaustavio njihov dalji prodor u zapadnu Evropu.
1400 - Umro je engleski pisac Džefri Čoser (Geoffrey Chaucer) začetnik moderne engleske književnosti. Njegove "Kenterberijske priče" smatraju se najznačajnijim delom engleske srednjovekovne književnosti.
1415 - Englezi su u Stogodišnjem ratu, pod komandom kralja Henrija V (Henry), naneli težak poraz Francuzima u bici kod Azenkura na severu Francuske.
1495 - U Portugaliji je na presto stupio kralj Manuel I Veliki ili Srećni (Manoel). Finansirao je istraživačke poduhvate moreplovaca Vaska da Game (Vasco), Pedra Alvareša Kabrala (Alvarez Cabral) i drugih, čija su otkrića potom postala portugalske kolonije, a Portugalija svetska pomorska i kolonijalna sila. Tokom njegove vladavine iz zemlje su proterani Jevreji i Maori.
1616 - Holandski moreplovac Dirk Hartog na putu prema Javi otkrio je zapadne obale Australije.
1647 - Umro je italijanski matematičar i fizičar Evangelista Toričeli (Torricelli), savremenik i nastavljač Galilejevog dela, pronalazač živinog barometra (1643 ili 1644).
1806 - Rođen je nemački filozof Kaspar Šmit (Schmidt), poznat kao Maks Štirner (Max Stirner), ideolog anarhizma, čije je delo "Jedini i njegova svojina" (1845) izazvalo burnu reakciju građanske inteligencije, pa je jedno vreme bilo zabranjeno.
1815 - Srpski knez Miloš Obrenović postigao je sporazum sa vezirom Beogradskog pašaluka Marašli Ali pašom o mešovitoj srpsko-turskoj upravi, čime je završen oružani deo Drugog srpskog ustanka.
1825 - Rođen je austrijski kompozitor, violinista i dirigent Johan Štraus Mlađi (Johann Strauss), proslavljeni "kralj valcera" i jedan od glavnih predstavnika klasične bečke operete ("Slepi miš", "Ciganin baron", "Noć u Veneciji", "Na lepom plavom Dunavu", "Priče iz bečke šume").
1838 - Rođen je francuski kompozitor Žorž Bize (Georges Biset) autor opere "Karmen", jednog od remek-dela francuske i svetske operske scene, čije je prvo izvođenje 1875. godine naišlo na loš prijem publike i kritike.
1881 - Rođen je španski slikar i vajar Pablo Pikaso (Picasso) jedan od najvećih i najuticajnijih umetnika 20. veka, koji je sa Žoržom Brakom (George Braque) napravio prekretnicu u evropskom slikarstvu, stvarajući novu koncepciju oblika i prostora ("Gospođice iz Avinjona", "Gernika", "Rat i mir").
1918 - Kod mesta Vitorio Veneto počela je jedna od poslednjih bitaka u Prvom svetskom ratu, koja je završena 3. novembra pobedom Italijana nad već dezorganizovanom austrougarskom vojskom.
1936 - Vlade Nemačke i Italije potpisale su tajni protokol o uzajamnoj pomoći, kojim je formirana osovina Rim-Berlin.
1938 - Libija je postala sastavni deo Italije.
1949 - Sprovodeći blokadu Jugoslavije nakon Rezolucije Informbiroa, SSSR je otkazao gostoprimstvo jugoslovenskom ambasadoru u Moskvi, što su potom učinile i ostale zemlje komunističkog bloka. Blokada Jugoslavije trajala je do 1955.
1956 - Egipat, Jordan i Sirija su osnovali jedinstvenu vojnu komandu radi koordinacije odbrane od Izraelskog napada.
1971 - Generalna skupština UN je odlučila da primi Kinu u svetsku organizaciju i da isključi Tajvan.
1983 - Trupe SAD okupirale su karipsku ostrvsku državu Grenadu, nakon što su levičarske snage izvele državni udar.
1995 - Na osnovu sporazuma Izraela i PLO o palestinskoj samoupravi, izraelske trupe su počele povlačenje iz grada Dženin, na okupiranoj Zapadnoj obali.
2001 - Na donatorskoj konferenciji Pakta za stabilnost jugoistočne Evrope u Bukureštu SR Jugoslavija je dobila pomoć od 430 miliona evra.
2003 - U Rusiji je uhapšen milijarder Mihail Hodorkovski (Mikhail Khodorkovsky) koji se nalazio na čelu naftnog giganta Jukos. Osuđen je na devet godina zatvora zbog finansijskih malverzacija i utaje poreza.
2004 - Umro je Džon Pil (John Peel) veteran među britanskim disk-džokejima, koji je popularisao nove muzičke trendove kao što su pank, rege i hip-hop.
2009 - U dve eksplozije na parkingu u centru iračke prestonice Bagdad poginulo je 106, a povređeno više stotina ljudi.
2010 - Preminula je književnica Vesna Parun, pesnikinja za decu i odrasle, čija pesnička zbirka "Zore i vihori" predstavlja prekretnicu u hrvatskoj poeziji posle Drugog svetskog rata ("Crna maslina", "Sto soneta", "Olovni golub", "Salto mortale", "Tronožac koji hoda", "Bila sam đečak", "Vidrama vjerna").
2011 - U eksploziji rezervoara goriva u libijskom gradu Sirtu poginulo je više od 100 ljudi, a povređeno 50, dok su stajali u redu da kupe gorivo.
2015 - Jugoslovenska književnica Dubravka Ugrešić dobitnica je prestižne Međunarodne nagrade za književnost "Neustadt", poznate i kao američki Nobel.
2015 - Na parlamentarnim izborima u Poljskoj Partija pravo i pravda (PiS), predvođena evroskeptikom Jaroslavom Kačinjskim, dobila je apsolutnu većinu u Donjem domu parlamenta.
2016 - Predsedništvo vladajuće crnogorske Demokratske partije socijalista (DPS) predložilo je zamenika predsednika te partije Duška Markovića za mandatara desete crnogorske vlade od uvođenja višestranačja.
Komentari 0
Pogledaj komentare Pošalji komentar