Kina u EU prodire preko Mađarske

U 2023. godini čak 44,1 posto kineskih investicija u EU završilo je u Mađarskoj. To se za sad čini kao win-win situacija, jer Mađari otvaraju radna mesta, a Kinezi uz proizvodnju u Evropskoj uniji dobijaju priliku da zaobiđu carine na električna vozila koje bi se uskoro mogle prilično povećati.

Ovomesečni Izveštaj o kineskim direktnim investicijama u Europu u 2023. godini otkriva kako se njih čak 44,1 posto odnosilo na Mađarsku. Na drugom mestu je “velika trojka” – Ujedinjeno Kraljevstvo (uključeno iako nije član EU), Nemačka i Francuska koji su zajedno primile 35,3 posto kineskih ulaganja, 6 posto odnosi se na ostatak centralne Evrope, a 14,7 posto na ostalu Evropu, piše Forbes.

Mađarski ministar vanjskih poslova Peter Sijarto prošlog meseca rekao je kako su Kinezi u Mađarsku uložili 16 milijardi evra, što ih čini najvećim investitorom u toj državi. Istovremeno dok kineska ulaganja u Mađarsku rastu, ona u Evropu padaju. Nakon rekordne 2021. godine u kojoj su kineski ulagači uložili dve milijarde, u 2023. godini ih je uloženo tek 377 miliona.

Proizvođači baterija pohrlili u Mađarsku

Značajan deo kineskih investicija odnosi se na baterije – područje u kojem Mađarska izvrsno stoji. Čak pet od deset vodećih proizvođača baterija prisutni su u Mađarskoj – pri čemu su tri iz Kine. Jedan od njih je kineski CATL, vodeći kineski proizvođač baterija koji trenutno gradi fabriku u Debrecinu vrednu 7,3 milijarde evra.

Time nažalost nisu svi zadovoljni. Politico navodi kako istraživač iz analitičke firma China Observers in Central and Eastern Europe Agnes Sunomar tvrdi da su ljudi u Debrecinu jako nezadovoljni. Firmi CATL se u okolini tog grada ugovorom daje zemljište koje se pre koristilo za poljoprivredu. Ljudi veruju da će to rezultirati štetom za okolinu jer se prilikom proizvodnje baterija zagađuju voda i vazduh.

Kineski proizvođač baterija Huoyou Cobalt takođe u Mađarskoj gradi svoju prvu evropsku fabriku. Vrednost te investicije je 1,4 milijarde evra. Fabriku koja će biti gotova 2026. godine gradi i kineski Eve Energy. CATL-ov dobavljač Semcorp takođe je prisutan u Mađarskoj sa svojom fabrikom litijum-jonskih separatora. Prošle godine pokrenuli su prvu liniju za proizvodnju premaza u fabrici vrednoj 340 miliona evra.

Mađarska privlači i proizvođače automobila

Mađarska privlači i proizvođače automobila. U decembru 2023. godine, kineski vodeći proizvođač električnih automobila BYD objavio je kako do 2026. godine planira da pokrene proizvodnju svojih automobila u Mađarskoj. Vrednost ove investicije još nije objavljena, no gradnja je već započela početkom ove godine u Segedinu.

U Pečuhu koji se nalazi 30-ak kilometara od Donjeg Miholjca, najavljivala se i gradnja fabrike firme Great Wall Motor, no u ovom trenutku nije sigurno hoće li se ona graditi. Pregovori još traju.

Zašto Mađarska?

Razlog zbog kojeg kineske firme biraju Mađarsku se verovatno krije u bliskijim vezama s Pekingom nego što ih imaju druge države Evropske unije poput Italije, koja je nedavno povećala regulatorni nadzor nad korporativnim upravljanjem u kineskim firmama.

Ali Mađari se ne ograničavaju na Kineze. Južnokorejske firme takođe su povećale svoj otisak direktnih stranih ulaganja u Mađarskoj – verovatno zato što je zemlja domaćin nekoliko vodećih proizvođača automobila, nudi jeftinu i kvalifickovanu radnu snagu, deli milione evra subvencija i obećala je da će izgraditi infrastrukturu i industrijske parkove oko ulaganja.

Kina Mađarsku vidi kao saveznika u vreme kad većina evropskih država izražava sve veći oprez. Mađarsku vidi i kao proizvodno središte koje će omogućiti njenim proizvođačima automobila da zaobiđu moguće carine EU.

Potpisan niz sporazuma, moguća daljnja ulaganja

Tokom prošlomesečne posete kineski predsednik rekao da su se on i Orban složili da je inicijativa Pojas i put “vrlo u skladu s mađarskom strategijom otvaranja prema istoku”, te da Kina podržava Mađarsku u igranju veće uloge unutar EU-a u podsticanju odnosa Kine i EU.

Tom prilikom mađarski i kineski zvaničnici sklopili su sporazum o strateškom partnerstvu i potpisali još 18 sporazuma i memoranduma o razumevanju, no na brifingu za novinare nisu najavljena nova veća ulaganja.