Skriveni dragulj industrije: Višemilionska dobit, a tržište malo

Kotlovi koji nisu namenjeni za centralno grejanje koriste se za generisanje pare u industrijskim procesima i njihova primena obuhvata grejanje, sušenje, sterilizaciju i pokretanje turbina.

Mašinski inženjer i stručnjak u oblasti projektovanja grejnih i klimatizacionih sistema Ivan Lukić kaže za Biznis.rs da na domaćem tržištu potražnja za industrijskim parnim kotlovima dolazi pre svega od velikih industrijskih postrojenja i energetskog sektora.

"Ove kotlove koriste kompanije poput Elektroprivrede Srbije (EPS) za termoelektrane, ali i hemijska industrija i proizvođači građevinskih materijala kao što su cementare. Sa druge strane, Srbija ima povoljan geografski položaj i tradiciju u mašinskoj industriji, što omogućava izvoz proizvoda u zemlje regiona kao što su Bosna i Hercegovina, Crna Gora, Severna Makedonija, Albanija, ali i EU. Međutim, konkurencija na globalnom tržištu je jaka, posebno od strane evropskih kompanija", navodi Lukić i dodaje da proizvođači kotlova u Srbiji moraju pratiti EN norme kako bi omogućili konkurentnost na tržištu EU.

Takođe, usklađivanje sa propisima o emisijama, kao što je na primer smanjenje štetnih gasova, ključno je zbog globalnog pritiska za dekarbonizaciju industrije.

U Srbiji postoji nekoliko specijalizovanih proizvođača industrijskih parnih kotlova, ali sektor je ograničen kapacitetima u odnosu na globalno tržište. Prema podacima bonitetne kuće CompanyWall, na domaćem tržištu posluje ukupno 18 firmi koje pripadaju delatnosti proizvodnje parnih kotlova, osim kotlova za centralno grejanje.

Postoji nekoliko velikih proizvođača industrijskih kotlova sa značajnim iskustvom, dok deo tržišta pripada i manjim firmama i servisnim kompanijama koje se često oslanjaju na reparaciju ili prilagođavanje kotlova potrebama klijenata.

Ukupna dobit svih registrovanih proizvođača u 2023. godini iznosila je 201.417.000 dinara, što je nešto manji iznos u odnosu na prethodne godine – 2022. je zarađeno skoro 284 miliona dinara, a 2021. oko 290 miliona.

Lista preduzeća rangiranih prema dobiti pokazuje da je firma Via Ocel d.o.o. iz Beograda u 2023. godini poslovala sa najvećim uspehom. Finansijski podaci ukazuju da je Via Ocel na kraju prošle godine ostvarila poslovni rezultat od 85.620.000 dinara.

Ovo vodeće preduzeće na listi najvećih dobitaša specijalizovano je za proizvodnju, inženjering i izvođenje projekata u oblasti termotehničkih, termoenergetskih i industrijskih postrojenja. Osnovana 2000. godine kompanija pruža usluge koje obuhvataju projektovanje, proizvodnju opreme, montažu, puštanje u rad, kao i održavanje sistema. Njihova ekspertiza uključuje izradu delova pod pritiskom, opreme za sagorevanje fosilnih goriva, cevnih sistema kotlova i parovoda, te sistema za transport uglja, šljake i pepela.

Proizvodnja parnih kotlova zahteva naprednu tehnologiju, što rezultira visokim ulaznim troškovima za istraživanje, razvoj i sertifikaciju. Pojačane mere EU za smanjenje emisije ugljen dioksida zahtevaju od proizvođača razvoj novih, energetski efikasnijih modela. Decenijama u svoj razvoj ulaže i kompanija Odžačar – Kotloremont iz Beograda.

Ovo preduzeće je zauzelo drugo mesto liste najuspešnijih u delatnosti proizvodnje parnih kotlova, osim kotlova za centralno grejanje. U 2023. godini dobit je iznosila 45.325.000 dinara, što je rast u odnosu na 2022. godinu i rezultat od skoro 34 miliona dinara.

U svom predstavljanju na zvaničnom sajtu preduzeće Odžačar-kotloremont navodi da kao privatno preduzeće postoji od 1988. godine, kada je prvi put registrovano kao zanatska radnja, čija je glavna delatnost bilo projektovanje i proizvodnja kotlova, njihov remont, rekonstrukcija i montaža.

Osim za energetski sektor, parni kotlovi koriste se i za druge namene. Preduzeće koje se nalazi na trećem mestu liste najuspešnijih u delatnosti proizvodnje sa ukupnom dobiti od 37.044.000 dinara zove se Destilatori d.o.o. Sam naziv ukazuje da se ovo preduzeće bavi proizvodnjom kazana, i to za rakiju.

"Posedujemo proizvodni pogon, upravni i izložbeni prostor od 2.000 kvadratnih metara. Podstaknuti novim idejama i potrebama tržišta neprestano unapređujemo naše proizvode i brinemo o njihovom kvalitetu, kao i o zadovoljstvu naših kupaca. Proizvodimo i distribuiramo širok asortiman proizvoda koji zadovoljava potrebe svakog domaćinstva", poručuju iz ovog subotičkog preduzeća.