Srbija ih ima već devet: Sve što treba da znate o vetroparkovima

Oni se obično sastoje od velikog broja vetrogeneratora ili vetroturbina postavljenih na određenoj lokaciji na kojoj je vetar često prisutan i dovoljno jak.

Postoje dve vrste vetroparkova, prvi su oni koji se nalaze na kopnu, a drugi oni koji su postavljeni na specijalizovane platforme na moru.

Srbija trenutno ima devet vetroparkova, sa ukupnim godišnjim kapacitetom od oko 400 megavata. Najviše ih je u Banatu  i u Istočnoj Srbiji, jer su ta područja najvetrovitija, prenosi BBC.

Srbija raspolaže ukupnim  potencijalom za instaliranje vetrogeneratora od dva i po gigavata, pokazale su analize Centra za ekologiju i održivi razvoj (CEKOR), čiji je cilj promovisanje održivog razvoja i unapređivanja stanja životne sredine, 

Kada se izračuna potencijal energije snage vetra po čoveku u Srbiji, on iznosi, pod uslovom da se sav iskoristi, oko 0,91 KWh (godišnje proizvodnje električne energije po danu) - što čini jednu šestinu dnevne potrošnje stanovnika u domaćinstvu, preneo je energetskiportal.rs.

Vetroturbine su ključne

Glavni elementi vetroparkova su vetroturbine. Svaka turbina ima velike lopatice koje se okreću pod uticajem vetra, one pokreću rotor koji je povezan s generatorom. Generator pretvaraju kinetičku energiju vetra u električnu energiju.

Električna energija koja se proizvodi u vetroparku se prikuplja putem mreže kablova koji povezuju sve vetroturbine u parku. Ova energija se zatim prenosi kroz električnu mrežu do potrošača.

Ključni faktori za uspešno funkcionisanje vetroparka podrazumeva brzinu vetra, poziciju vetroturbina na lokaciji sa stalnim i jakim vetrovima, kao i tehničke karakteristike samih vetroturbina.

Najveći vetroparkovi u Srbiji

Vetropark Kovačica: Nalazi se u opštini Kovačica, AP Vojvodina, Republika Srbija, a lociran je u jednom od najvetrovitijih područja Srbije na šta su ukazale brojne studije. Ona je prva elektrana priključena na eletroenergetski prenosni sistem nakon 30 godina.  Proizvodi 298.000MWh godišnje i sastoji se od 8 vetrogeneratora ukupne instalisane snage od 104,5MW. Takođe, snabdeva 68.000 domaćinstava.

Vetropark Alibunar: Nalazi se u blizini mesta Alibunar na teritoriji opštine Alibunar u južnom Banatu. Pušten je u rad u septembru 2018. godine. Sastoji se od 21 turbine, ukupnog kapaciteta 42 megavata, što omogućava snabdevanje električnom energijom oko 38.000 domaćinstava.

Vetropark Kula: Nalazi se na Štolcu, u blizini mesta Kula na teritoriji opštine Kula u srednjoj Bačkoj. Izgradnja je počela novembra 2015. godine, a pušten je u rad februara 2016. godine. Sastoji od tri turbine ukupnog kapaciteta 9,9 megavata, što omogućava snabdevanje električnom energijom oko 8.000 domaćinstava.

Vetropark Krivača: To je prvi vetropark u istočnoj Srbiji kapaciteta od 105,6 MW i 22 vetroturbine. Prostire se na 56 kvadratnih kilometara na teritoriji opštine Golubac. Godišnje će proizvoditi 310 GWh zelene struje, što znači da će snadbevati oko 75.000 domaćinstava.

Vetropark Crni Vrh: Nalazi se na teritoriji dve lokalne samouprave, opštine Žagubica i grada Bora. Planirano je postavljanje ukupno 28 vetrogeneratora, od kojih će se 11 nalaziti na teritoriji grada Bora, dok će 17 vetrogeneratora biti postavljeno na teritoriji opštine Žagubica. Procenjena je godišnja proizvodnja od 470 GWh.

Prvi vetropark

Srbija ima ukupno devet vetroparkova koji su priključeni na sistem proizvodnje električne energije. Prvi park izgrađen je na Pešteru, u opštini Tutin, 2011. godine, a najveći vetropark je “Čibuk I”, nalazi se u mestu Mramorak kod Kovina, a kapacitet mu je 158 megavata.

Prva vetrenjača u Srbiji, Čibuk I  je snage 600 kilovata, a puštena je u rad u selu Leskova u opštini Tutin.

"Ravnica je, naravno, prvi izbor, ali Srbija ima mnogo potencijala za korišćenje energije vetra", ističe Zvezdan Kalmar, koordinator za energiju i klimatske promene u Centru za ekologiju i održivi razvoj (CEKOR).

Srbija raspolaže ukupnim potencijalom za instaliranje vetrogeneratora od dva i po gigavata, pokazale su analize ovog nevladinog udruženja građana čiji je cilj promovisanje održivog razvoja i unapređivanja stanja životne sredine.

Kada se izračuna potencijal energije snage vetra po čoveku u Srbiji, on iznosi, pod uslovom da se sav iskoristi, oko 0,91 KWh (godišnje proizvodnje električne energije po danu) - što čini jednu šestinu dnevne potrošnje stanovnika u domaćinstvu, preneo je energetskiportal.rs.

Na teritoriji grada Pančeva trenutno se razvija osam vetroparkova ukupne planirane instalisane snage veće od 1.345 MW.

Kako se gradi vetropark?

Izgradnja vetroparka obuhvata nekoliko ključnih koraka i procesa. Pre početka gradnje, razvija se detaljan  plan koji obuhvata odabir lokacije, procenu potencijala vetra, pripremu zemljišta, analizu ekoloških uticaja i dobijanje potrebnih dozvola za gradnju.

Na osnovu lokacije i energetskih zahteva, biraju  se odgovarajuće vetroturbine., to  uključuje izbor proizvođača, modela i kapaciteta vetroturbina koje će biti instalirane.

Pre same instalacije, teren se priprema za postavljanje vetroturbina. Topodrazumeva nivelisanje terena, izgradnju pristupnih puteva i postavljanje temelja za vetroturbine. Nakon toga, vetroturbine se transportuju  na lokaciju  i postavljaju prema preciznom planu. 

Paralelno sa postavljanjem vetroturbina, gradi se električna infrastruktura koja će omogućiti prikupljanje i prenos električne energije koja se generiše. Ovo uključuje izgradnju internih električnih mreža unutar vetroparka i povezivanje sa širom električnom mrežom.

Nakon što su sve vetroturbine postavljene i povezane sa električnom  mrežom, vrši se testiranje sistema kako bi se osiguralo da sve radi ispravno i efikasno. 

Izgradnja vetroparka može trajati nekoliko meseci, čak i do nekoliko godina, zavisno od veličine projekta, uslova na terenu i drugih faktora

Horizontalne vetroturbine, poznate i kao moderne vetrenjače, češće se mogu videti u vetroparkovima, kako u svetu, tako i u Srbiji, a postoje i vertikalne koje se ređe upotrebljavaju.

Ko su vlasnici vetroparkova u Srbiji?

U Srbiji postoji ukupno devet aktivnih vetroelektrana, a najveća “farma vetra" je Čibuk I u banatskom selu Mramorak i vlasništvo je Vetroelektrana Balkana (WEBG), ćerke firme kompanije Tesla Vind, piše BBC.

Četiri domaće i mešovite kompanije osnovale su Srpsko udruženje za energiju vetra u decembru 2010. godine, pokazuje Odluka o osnivanju ovog udruženja do koje je došao Krik, mreža za istraživanje kriminala i korupcije.

Kompanija Fintel energija AD upravlja vetroparkom u Kuli i "farmama vetra" La Pičolina i Košava u okolini Vršca.

Fintel planira izgradnju devet novih vetroparkova u Vojvodini i Istočnoj Srbiji.

Belgijska kompanija Elicio vlasnik je vetroparkova Malibunar i Alibunar u u Banatu, a "farma vetra" Kovačica pripada kompaniji Enlajt sa sedištem u Izraelu.

Vetropark Devreč I u opštini Tutin u vlasništvu je slovenačko-srpske kompanije Hidro vind, dok vetroelektranom Kitka upravlja kompanija Er Enerdži iz Ujedinjenih Arapskih Emirata.

Najčešći izazovi u izradnji vetroparkova

Tehnički izazovi:

Vetroparkovi često se nalaze u udaljenim područjima gde nije dostupna infrastruktura za prenos energije. Takođe, izgradnja vetroparkova zahteva značajna ulaganja i prilagođavanja okoline.

Najveći izazov kod vetroparkova jeste vetar, odnosno brzina i smer vetra značajno utiče na proizvodnju električne energije. 

Još jedan od izazova jeste pristupačnost terena. Izgradnja u udaljenim ili ruralnim područjima može predstavljati logističke izazove, uključujući transport opreme, pristup građevinskim lokacijama i osiguranje radne snage.

Ekološki izazovi:

Postavljanje velikih struktura kao što su vetroturbine može uticati na lokalne populacije ptica i drugih životinja. Takođe, izgradnja vetroparkova može promeniti izgled lokalnog okruženja. 

Rad vetroturbina može proizvoditi određeni nivo buke koja može uticati na okolinu i životinje. 

Izgradnja vetroparkova utiče i na ekosistem i biodiverzitet na određenom području.

Smanjeni troškovi, a više radnih mesta

Vetroparkovi omogućavaju proizvodnju električne energije bez potrebe za fosilnim gorivima, čime se smanjuju troškovi goriva i emisije ugljen dioksida, što može smanjiti troškove električne energije za potrošače.

Izgradnja, održavanje i upravljanje vetroparkovima stvaraju lokalna radna mjesta u zajednicama gde su postrojenja smeštena, što može doprinijeti ekonomskom razvoju i zapošljavanju.

Mnoge zemlje nude podsticaje i subvencije za razvoj obnovljivih izvora energije, uključujući vetroparkove, što može dodatno podstaknuti ekonomsku održivost ovih projekata.

Najveća prednost bilo kog vetroparka je iskorišćavanje potencijala vetra kao obnovljivog izvora energije. 

Korist se najpre ogleda u proizvodnji električne energije bez emitovanja štetnih gasova u atmosferu i posledično stvaranja efekta staklene bašte i negativnih klimatskih promena, a takođe doprinosi smanjenju zavisnosti od proizvodnje energije upotrebom fosilnih goriva koja su u nestajanju.

Korištenje energije vetra umesto fosilnih goriva pomaže u očuvanju prirodnih resursa kao što su voda, šume i zemljište, koja bi inače bila iskorišćena za proizvodnju fosilnih goriva.

Vetroparkovi su budućnost

Ukoliko se saberu sve pozitivne strane vetroparkova, kao i one negativne, a na to se doda celokupan politički i tržišni kontekst, ovaj izvor energije ima budućnost, piše ekologika.rs. On ima podršku naučne zajednice, tržište se adaptira u odnosu na njega kao budućnost, vlade sprovode politiku koja je podsticajna za dalju ekspanziju i popularan je među građanima širom sveta. Ipak, da bi u potpunosti bio superioran na tržištu, mora biti predmet daljih istaživanja i tehnoloških iskoraka, kao i da postigne veći stepen ekonomije obima.

Srbija je sve više okrenuta ka razvoju obnovljivih izvora energije kao deo svoje energetske strategije. Podrška države se ogleda kroz različite oblike subvencija, podsticaja i regulatornih olakšica koje igraju ključnu ulogu u privlačenju investicija u vetroparkove

Srbija već ima osam vetroparkova, a prvo nadmetanje stranih i domaćih investitora za tržišne premije pokrenuće gradnju još devet elektrana. Sa novih 700 megavata iz energije vetra i sunca, Srbija će u naredne tri godine udvostručiti kapacitete obnovljive energije. 

Najvažnije je što je i EPS-u odlučan da ubrza započete zelene projekte – vetropark i solarnu elektranu u Kostolcu, a prioritet zemlje je izgradnja hidrolektrane Bistrica, prenosi una.rs.

"Bistrica snage 680 megavata predstavlja jedan od najvažnijih u našoj novijoj istoriji. Ova reverzibilna hidrolektrana omogućiće balasiranje i stabilnost elektroenergetskog sistema, ne samo Srbije već i regiona", kaže Dušan Živković, generalni direktor EPS-a.