Ne, nije greška: Ne morate da dugujete da bi vam izvršitelj došao na vrata

U našem tekstu Šta kad izvršitelj pokuca na vrata: Kako možete da proverite dug, jedan od komentara je glasio: "Zaboravili ste da napišete da izvršitelj ima pravo prodaje nepokretnosti drugog lica gde je dužnik prijavljen". Ovo zapravo nije tačno, iako možete ostati bez svoje imovine - stoga smo odlučili da se u zasebnom tekstu bavimo "trećim licima" u izvršnom postupku.

Prema Zakonu o izvršenju i obezbeđenju (ZIO), "treće lice" označava učesnika u postupku koji tvrdi da na predmetu izvršenja ima pravo koje sprečava sprovođenje izvršenja.

Ako se protiv nekog drugog lica vodi izvršenje, a na nekom predmetu izvršenja (pokretna stvar ili nepokretnost, imovina i dr.) imate neko pravo, igrate ulogu tzv. trećeg lica u tom izvršnom postupku.

Ko se može naći u položaju trećeg lica

U daljem tekstu ćemo obuhvatiti situacije sa kojima se građani najčešće susreću.

1. Dužnik je prijavio prebivalište na vašoj adresi

U ulozi "trećeg lica" u postupku izvršenja mogu da se nađu vlasnici stanova ili kuća koji su nekome dozvolili da se samo formalno prijavi na njihovoj adresi. Pokretne stvari tada mogu biti predmet popisa jer se pretpostavlja da su u vlasništvu dužnika koji tu živi. Znači, ne mogu vam zapleniti stan ili kuću, ali mogu stvari koje se u njima nalaze.

2. Iznajmljujete stan koji se prodaje u izvršnom postupku

Ako ste ugovor o zakupu zaključili u pisanoj formi i overili u skladu sa zakonom, odnosno ako ste zakup upisali u katastar, uživate zaštitu trećeg lica u izvršnom postupku u kojem se prodaje stan koji ste iznajmili od vlasnika - dužnika.

3. Prodaje se nepokretnost koju ste kupili, ali niste uknjižili

Treće lice može biti i onaj koji je uredno kupio i platio nepokretnost, ali je nije na vreme uknjižio, pa se izvršenje sprovodi na kući ili stanu na koje ima pravo, ali se kao vlasnik vodi neko ko je dužnik u izvršnom postupku. U praksi, vlasnik za izvršni postupak saznaje tek kada dođe do predaje nepokretnosti, odnosno naloga da se sa svim licima i stvarima iz stana iseli.

4. Prodaje se nepokretnost čiji ste suvlasnik

U ovom slučaju imate pravo preče kupovine. Ukoliko se uz saglasnost svih suvlasnika odredi da se cela nepokretnost koja je u susvojini proda drugom licu, ili nekom suvlasniku, imate pravo da od iznosa koji se dobije prodajom zahtevate isplatu dela cene koji je srazmeran vrednosti vašeg udela, i to pre naplate troškova izvršnog postupka.

Kako da se zaštitite

Ako ste se našli u ovom položaju, da biste ste se zaštitili treba da podnesete prigovor. Dakle, sve do okončanja izvršnog postupka imate pravo da podnesete prigovor kojim možete zahtevati da se izvršenje utvrdi nedozvoljenim. Prigovor se podnosi javnom izvršitelju koji sprovodi postupak.

Prigovor trećeg lica mora sadržati vaše lične podatke, kao i podatke poverioca i dužnika (ime, prezime, adresa i JMBG, odnosno naziv, sedište i PIB). Mora biti potkrepljen ispravama kojima dokazujete svoja prava.

Šta ako ne možete da dokažete da su stvari vaše?

Kao što smo pomenuli, Zakon predviđa da treće lice uz prigovor podnosi i isprave kao dokaze. Zakonom propisane isprave kojima se dokazuje vlasništvo na nepokretnosti su presude, odluke organa uprave, izvodi iz katastra... Za pokretne stvari to su računi.

Međutim, ne može se očekivati da će građani za svaku stvar imati papir koji dokazuje njihovo vlasništvo. Javni izvršitelji su stoga uspostavili praksu da kao dokaz služi i overena izjava dva ili više svedoka koja potvrđuje tačnost navoda.

Podneli ste prigovor – šta sad?

Nakon podnošenja prigovora, izvršitelj ga dostavlja poveriocu. Ukoliko poverilac ne ospori prigovor, odnosno ako su vaše tvrdnje dokazane, izvršni postupak će se u odnosu na predmet izvršenja obustaviti.

Ako se prigovor odbije, možete pokrenuti parnični postupak protiv izvršnog poverioca u roku od 30 dana. Međutim, pokretanje ovog postupka ne odlaže izvršenje.