Iz godine u godinu, invalidskih penzionera u Srbiji je sve manje – prema statistici, lista je u stalnom padu još od 2008. godine. Trenutno čine 14,4% ukupnog broja korisnika i takođe su najmalobrojnija kategorija.
U nastavku teksta možete pročitati koji su uslovi za dobijanje invalidske penzije, kolika su primanja, kao i odgovore na neka druga pitanja u vezi sa invalidskim penzijama.
Uslovi za dobijanje invalidske penzije
Pravo na invalidsku penziju imaju svi za koje se utvrdi da je gubitak radne sposobnosti nastao do neophodnih godina za starosnu penziju. Ono se ostvaruje:
ako je uzrok invalidnosti povreda na radu ili profesionalno oboljenje, bez obzira na dužinu staža osiguranja;
ako je invalidnost posledica bolesti ili povrede van rada, potrebno je najmanje pet godina staža osiguranja.
Izuzetak su osiguranici kod kojih je invalidnost nastala pre 30. godine života:
do 20 godina potrebna je najmanje jedna godina staža osiguranja;
do 25 godina - dve godine staža osiguranja;
do 30 godina - tri godine staža osiguranja.
Postupak ostvarivanja prava na invalidsku penziju
Ilustracija: Shutterstock/PeopleImages.com - Yuri A
Postupak za ostvarivanje prava po osnovu invalidnosti pokreće se na zahtev osiguranika uz koji se dostavlja predlog za utvrđivanje invalidnosti koji daje izabrani lekar u domu zdravlja. Za profesionalna vojna lica, predlog za utvrđivanje invalidnosti daje predsednik Više vojnolekarske komisije.
Postojanje invalidnosti i njen uzrok utvrđuje organ veštačenja svojim nalazom, mišljenjem i ocenom.
Važno je istaći da ne morate biti u radnom odnosu, odnosno u osiguranju kada podnosite zahtev.
Invalidska penzija isplaćuje se od dana prestanka osiguranja.
Kada se pravo na invalidsku penziju ostvaruje po prestanku osiguranja, a invalidnost je postojala i pre podnošenja zahteva, invalidska penzija se isplaćuje od dana nastanka invalidnosti, ali najviše za šest meseci od dana podnošenja zahteva.
Promene u stanju invalidnosti utvrđuju se u postupku pokrenutom na zahtev osiguranika, korisnika prava, odnosno po službenoj dužnosti, u skladu sa opštim aktom Fonda, navodi Zavod za socijalno osiguranje.
Pooštren proces veštačenja za odlazak u invalidsku penziju
Zbog nameštanja invalidskih penzija i podmetanja lažne medicinske dokumentacije Fond PIO je pooštrio i veštačenje.
Donet je i novi pravilnik o obrazovanju i načinu rada organa veštačenja Fonda PIO, koji je pojednostavio procedure i ubrzao proces veštačenja za odlazak u invalidsku penziju.
Osiguranik podnosi zahtev filijali RFPiO da se utvrdi invalidnost na osnovu profesionalnog oboljenja. Prilikom veštačenja koristi se medicinska dokumentacija zdravstvenih ustanova.
Medicinska dokumentacija koja se podnosi uz predlog za utvrđivanje invalidnosti obuhvata otpusne liste, specijalističke nalaze, dijagnostičke testove, laboratorijske nalaze. Medicinska dokumentacija podnosi se u originalu ili overenoj fotokopiji.
Više o obimu i sadržaju medicinske dokumentacije potrebne za verifikaciju dijagnoze, prema vrsti oboljenja možete pročitati ovde.
Dokumentacija za invalidsku penziju
Prilkom podnošenja prijave, potrebno je priložiti i sledeća dokumenta:
Obrazac br. 1 ordinirajućeg lekara, sa medicinskom dokumentacijom (specijalistički nalazi, otpusne liste i dr.) u originalu ili overenoj fotokopiji (overa se može izvršiti u Fondu). Obrazac br. 1 mora biti otkucan na pisaćoj mašini ili kompjuterski obrađen
Dokaz o veštačenju u postupku ostvarivanja prava primenom drugih propisa
Izveštaj o povredi na radu, odnosno o profesionalnom oboljenju ako je osiguranik pretrpeo povredu na radu ili imao profesionalno oboljenje
Dokaz o regulisanom vojnom roku (fotokopija vojne knjižice-original na uvid) ili uverenje vojnog odseka
Dokaz o korišćenju prava – evidenciji kod Nacionalne službe za zapošljavanje
Dokaz kojim se potvrđuje identitet (lična karta na uvid ili uverenje o prebivalištu)
Fotokopija zdravstvene knjižice
Dokazi o penzijskom stažu u Republici Srbiji – radna knjižica, uverenje o beneficiranom stažu, druge javne isprave o stažu (rešenja, uverenja, potvrde i slično) u originalu ili overenoj fotokopiji
Uverenje o obavljanju samostalne delatnosti koje izdaje nadležni organ opštine, odnosno odgovarajuće udruženje, savez (za period do 31. 12. 2005. godine), odnosno rešenje Agencije za privredne registre (za period od 1. 1. 2006. godine)
Uverenje o plaćenom doprinosu za PIO sa iskazanim osnovicama doprinosa i iznosom uplaćenog doprinosa, izdato od Poreske uprave za period obavljanja samostalne delatnosti (ovo uverenje nije potrebno za samostalne umetnike, filmske radnike i sportiste do 31. 12. 2002. godine, a za sveštenike i verske službenike do 31. 8. 2004. godine)
Uverenje o plaćenom doprinosu za PIO sa iskazanim osnovicama doprinosa i iznosom uplaćenog doprinosa, izdato od Poreske uprave za period obavljanja poljoprivredne delatnosti
Dokaz o stažu u inostranstvu
Da li je moguće ostvariti radni odnos uz invalidsku penziju?
Ilustracija: Shutterstock/Natee K Jindakum
Kako navodi PiO fond, invalidski penzioner može ući u osiguranje po osnovu obavljanja privremenih, povremenih ili ugovorenih poslova, ali ne i po ugovoru o radu.
Potpisivanjem ugovora o radu invalidski penzioner može biti pozvan na pregled radi utvrđivanja promene u stanju invalidnosti, što može imati za posledicu prestanak prava na invalidsku penziju. Ako se, bez opravdanih razloga, ne odazove pozivu, isplata invalidske penzije se obustavlja.
To se ne odnosi na profesionalna vojna lica i policijske službenike jer kod njih invalidnost nastupa u slučaju kada postoji potpuni gubitak radne sposobnosti za profesionalnu vojnu/policijsku službu, ali i dalje mogu da obavljaju druge poslove.
Komisije RF PIO i Nacionalne službe za zapošljavanje veštače procenu radne sposobnosti i mogućnosti zaposlenja ili održanja zaposlenja osoba sa invaliditetom, u skladu sa Zakonom o profesionalnoj rehabilitaciji i zapošljavanju osoba sa invaliditetom.
Zahtevi za procenu radne sposobnosti podnose se Nacionalnoj službi za zapošljavanje, a samo izuzetno i Fondu PIO, uz zahtev za ostvarivanje prava na invalidsku penziju.
Koji faktori utiču na iznos invalidske penzije
Visina starosne penzije određuje se prema ostvarenom penzijskom stažu i zaradama.
Invalidska penzija se određuje na isti način kao i starosna penzija, s tim što se prilikom obračuna uvećava i za dodati staž koji zavisi od navršenih godina života i pola osiguranika.
Ako je invalidnost prouzrokovana povredom na radu ili profesionalnom bolešću, penzija se obračunava prema penzijskom stažu od 40 godina.
Za određivanje visine invalidske penzije, ako je uzrok invalidnosti bolest ili povreda van rada, pri utvrđivanju ličnih bodova, dodaju se godine penzijskog staža od dana prestanka osiguranja, odnosno ukoliko je osiguranje prestalo pre dana utvrđene invalidnosti, u odnosu na dan utvrđene invalidnosti, tako što se:
1) osiguraniku mlađem od 53 godine života dodaje 2/3 penzijskog staža koji mu nedostaje do navršenih 53 godine života i 1/2 penzijskog staža koja nedostaje osiguraniku ženi od 53 godine života do navršenih 58 godina života, a osiguraniku muškarcu od 53 godine života do navršenih 63 godine života;
2) osiguraniku starijem od 53 godine života dodaje 1/2 penzijskog staža koja nedostaje osiguraniku ženi do navršenih 58 godina života, a osiguraniku muškarcu do navršenih 63 godine života.
Za određivanje visine invalidske penzije ženama, navršen staž osiguranja i penzijski staž uvećava se za 6%.
Prosečna invalidska penzija u Srbiji
Foto: Shutterstock/Photo-Video-Graphers
Poslednji podaci PiO fonda u trenutku pisanja ovog teksta odnose se na mesec maj 2023. godine.
U Srbiji trenutno ima oko 237.000 penzionera koji primaju invalidsku penziju, dakle oko 14,4 odsto ukupnog broja korisnika penzija u Srbiji.
Prosečna primanja ovih penzionera su 35.043 dinara.
Da li je invalidska penzija veća od starosne
Jedno od čestih pitanja i nedoumica je da li je invalidska penzija veća ili manja od starosne.
Prema poslednjim podacima, prosečna starosna penzija iznosi 40.632 dinara. Budući da smo pomenuli da prosečna invalidska iznosi 35.043 dinara – jasno je da je prosečna invalidska penzija manja od starosne. Štaviše, prema podacima, invalidska penzija je među najnižim.
Minimalna invalidska penzija u Srbiji
Najniži iznos starosne, prevremene starosne odnosno invalidske penzije iznosio je 11.447 dinara za kategoriju zaposlenih i samostalnih delatnosti i 9.000 za poljoprivrednike, pokazuje mesečni bilten PIO Fonda za april 2023. godine.
Da li korisnici invalidske penzije mogu da dobiju starosnu kada ispune uslove?
Foto, ilustracija: Shutterstock/Africa Studio
Ne postoji zakonski osnov da korisnik invalidske penzije, kad napuni određene godine života, stekne status korisnika starosne penzije. Promenom statusa korisnika dovela bi se u pitanje opravdanost korišćenja invalidske penzije koja je prvobitno stečena.
Maligne bolesti najčešći uzrok za invalidsku penziju
Statistika PiO Fonda pokazuje da su osnovni uzrok invalidnosti u Srbiji tumori. Slede bolesti sistema krvotoka, a na trećem mestu se nalaze takozvane "ostale bolesti". Najređi uzrok su povrede i trovanja.
Ono što je dobro je da je gotovo upola manji broj duševnih poremećaja kao razlog za dobijanje invalidske penzije. 2021. godine je taj procenat iznosio 8,8, dok je 2008. godine bio 15,3.
Ukoliko Fond odbije zahtev potencijalnog invalidskog penzionera, uobičajeno je da osiguranik podnosi novi zahtev kada nastupi neka nova promena u zdravstvenom stanju koja može biti od uticaja na radnu sposobnost.
Foto: Skrinšot PIO
Da li mogu u invalidsku penziju ako imam reumatoidni artritis/multiplu sklerozu/osteoporozu ili bilo koje druge fizičke i psihičke bolesti?
Osiguranik, kod koga nastane potpuni gubitak radne sposobnosti, stiče pravo na invalidsku penziju ako ima navršenih najmanje pet godina staža osiguranja i ako je gubitak radne sposobnosti nastao pre navršenih godina života propisanih za sticanje prava na starosnu penziju.
PIO Fond naglašava da se ne može samo na osnovu naziva bolesti znati da li se ispunjava uslov. Potrebno je da lekarska komisija proceni radnu sposobnost osiguranika prema njegovom zdravstvenom stanju, na osnovu neposrednog lekarskog pregleda i na osnovu relevantne medicinske dokumentacije.
Zahtev za invalidsku penziju može da podnese osiguranik ukoliko od svog izabranog lekara dobije Obrazac 1, koji je neophodno priložiti uz zahtev sa ostalom dokumentacijom.
Sledi povećanje penzija
Predsednik Srbije Aleksandar Vučić, nedavno je najavio i novo povećanje penzija u Srbiji. Kako je istakao, najstarijim građanima u Srbiji od 1. oktobra 2023. sleduje povećanje od 5,5 odsto, a potom i od 1. januara 2024. od 14,6 odsto.
Penzije su poslednji put povećane u januaru ove godine i to za 12,1 odsto. Prethodno povećanje bilo je u novembru 2022. godine, oko 9 odsto, i sa dva povećanja, prosečna penzija je uvećana za oko 7.000 dinara.
Ovo je arhivirana verzija originalne stranice. Izvinjavamo se ukoliko, usled tehničkih ograničenja,
stranica i njen sadržaj ne odgovaraju originalnoj verziji.
Ministar finansija Siniša Mali najavio je da će od 1. januara sistem obračuna zarada zaposlenih u zdravstvu biti promenjen tako što će akontacija za tekući mesec biti 50 odsto i naglasio da tako više neće biti nikakvih nejasnoća u vezi sa obračunom.
Grupa najrazvijenijih sedam zemalja istražuje načine da značajno snizi gornju granicu cena ruske nafte dok nastoji da ugrozi sposobnost Moskve da finansira svoj rat protiv Ukrajine.
Predsednik Srbije Aleksandar Vučić izjavio je da će svi građani dobiti uvećane penzije na Badnji dan, 4 dana ranije, da će od Nove godine minimalac biti viši, kao i plate u javnom sektoru, i da će raditi na tome da rast plata u prosveti prati ostala povećanja.
Predsednik Srbije, Aleksandar Vučić, oglasio se na svom Instagram profilu i čestitao na otvaranju novih 30 kilometara potpuno digitalnog i najmodernijeg autoputa između Kruševca i Vrnjačke Banje.
Najmanje 38 ljudi je poginulo, a više od 100 se vodi kao nestalo u Kongu nakon što se preopterećeni trajekt pun ljudi koji su se vraćali kući za Božić, prevrnuo u reci Burisa, izjavili su lokalni zvaničnici i očevici.
Rat u Ukrajini – 1.032. dan. Ukrajinci su tokom noći izvedli napad na Kazanj bespilotnim letelicama, usled čega su izbili požari u stambenim objektima u okruzima Sovetski, Kirovski i Privolžski.
Američka vojska je danas saopštila da je izvela precizne vazdušne napade na skladište raketa i komandno-kontrolno postrojenje kojim upravljaju Huti, koje podržava Iran, u glavnom gradu Jemena, Sani.
Činjenica da je Stounhendž izgrađen od kamenja koje je na to mesto doneto iz različitih delova zemlje, sugeriše da je možda bio izgrađen kao simbol jedinstva između drevnih britanskih populacija.
Kontroverznog repera Paf Dedija tužila je još jedna žena koja tvrdi da je bila drogirana i seksualno zlostavljana na jednoj od njegovih zabava u Njujorku u oktobru 2006. godine.
U Vadesdon Manoru, u domu porodice Rotšild, jedne od najbogatijih porodica u Evropi, koji je sada u vlasništvu britanskog Nacionalnog fonda, 9 decenija nakon smrti barona Edmonda de Rotšilda pronađeno je 220 pisama i dokumenata koje je prikupljao 60 godina.
Roditelji dece iz osnovne škole u Hempširu, u Velikoj Britaniji, ogorčeni su nakon što je sveštenik, pozvan da govori o rođenju Isusa, iskoristio priliku da deci otkrije kako Deda Mraz ne postoji.
Zdravstveni zvaničnici Los Anđelesa istražuju izbijanje epidemije norovirusa, nakon što se razbolelo oko 80 ljudi koji su jeli sirove ostrige na događaju na kojem su predstavljeni najbolji restorani u tom gradu.
Guverner Kalifornije Gavin Njusom proglasio je vanredno stanje u toj američkoj saveznoj državi zbog širenja ptičjeg gripa, koji se prvobitno pojavio kod muznih krava, a infekcija je do sada zabeležena kod 61 osobe širom SAD.
U australijskoj saveznoj državi Viktoriji došlo je do naglog porasta slučajeva oboljevanja od Buruli ulcera, bolesti izazvane bakterijom koja jede meso.
Irski reditelj Li Kronin napisaće i režirati novu verziju horor priče "Mumija" o mumificiranim živim mrtvacima za studio New Line Cinema, potvrdio je The Hollywood Reporter.
Božićna akciona komedija Red One, jedan od najiščekivanijih filmova godine, upravo je stigla na Prime Video, svega nekoliko nedelja nakon premijere u bioskopima.
Netfliks se priprema za premijeru jednog od svojih najambicioznijih projekata dosad, filma koji je proglašen najskupljim u istoriji ove striming platforme.
The mother of the attacker who broke into the "Prečko" school in Zagreb this morning and stabbed the children, one of whom was killed, came forward and gave terrible details about her 19-year-old son.
The Chief Public Prosecutor of the Higher Public Prosecutor's Office in Belgrade, Nenad Stefanović, asked the court to sentence Vladimir and Miljana Kecmanović, the parents of the boy K.K., to the maximum legal penalties.
President of the Republic of Serbia, Aleksandar Vučić, received Ambassador Jan Braathu, the Head of the Mission of the Organization for Security and Cooperation in Europe (OSCE) in Serbia, on a farewell visit.
A student attacked a teacher and several students with a knife at a school in Zagreb, seven people were injured, and one child died, Croatian media reports.
At a press conference in Brussels on Thursday, Ukrainian President Volodymyr Zelensky condemned the "invitation to a duel" sent to Kyiv by Russian President Vladimir Putin.
Četvrtina internet korisnika u Sloveniji koristila je veštačku inteligenciju (AI) u prethodna tri meseca, rezultat je istraživanja Fakulteta za društvene nauke u Ljubljani.
Ukrajinska Služba bezbednosti (SBU) saopštila je da iza sajber napada na registre Ministarstva pravde Ukrajine stoje hakeri povezani sa Glavnom upravom Generalštaba Oružanih snaga Rusije (GRU).
Od zadivljujuće fotografije surfera na Tahitiju do kultnog snimka novoizabranog američkog predsednika Donalda Trampa nakon pokušaja atentata, ovo je 12 najprivlačnijih slika prošle godine.
Vest je stigla nakon sastanka Šare sa delegacijom Sjedinjenih Država u Damasku. Međutim, Vašington nije skinuo njegovu grupu HTS sa spiska terorističkih organizacija.
Komentari 3
Pogledaj komentare